51. Περι προσευχής λόγος βʹ.

Ιωάνης Χρυσόστομος

Τόμος  50

51. Περι προσευχής λόγος  βʹ.

Ὅτι μὲν παντὸς  ἀγαθοῦ κεφάλαιόν  ἐστιν ἡ προσευχὴ, καὶ σωτηρίας καὶ ζωῆς αἰωνίου  πρόξενος, ἀγνοεῖ  τῶν  ἁπάντων  οὐδείς· ἀναγκαῖον  δὲ ὅμως τὰ κατὰ δύναμιν λέγειν  περὶ τοῦ πράγματος, ἵνα τοὺς μὲν εἰωθότας  ζῇν ἐν προσευχαῖς, καὶ τῇ λατρείᾳ τοῦ Θεοῦ προσέχειν ἐπιμελῶς, σπουδαιοτέρους ὁ λόγος ἀπεργάσηται· οἱ δὲ ῥᾳθυμότερον βεβιωκότες, καὶ προσευχῆς ἔρημον τὴν ψυχὴν ἀφέντες, τήν τε τοῦ παρελθόντος χρόνου ζημίαν μάθωσιν, καὶ μὴ προσαποστερήσωσιν ἑαυτοὺς τῆς σωτηρίας τὸ λειπόμενον  τοῦ βίου μέρος. Εὐθὺς τοίνυν ἐκεῖνο μέγιστον περὶ προσευχῆς εἰπεῖν ἔχομεν, ὅτι πᾶς προσευχόμενος  τῷ  Θεῷ διαλέγεται· ὅσον δέ ἐστιν  ἄνθρωπον  ὄντα  τῷ  Θεῷ λαλεῖν, ἀγνοεῖ μὲν οὐδείς· παραστῆσαι δὲ λόγῳ τὴν τιμὴν οὐκ ἄν τις δυνηθείη. Αὕτη γὰρ ἡ τιμὴ καὶ τὴν τῶν ἀγγέλων  ὑπεραίρει μεγαλοπρέπειαν· ὃ καλῶς ἐκεῖνοι ἐπιστάμενοι, πάντες φαίνονταί  που παρὰ τοῖς προφήταις σὺν πολλῷ τῷ φόβῳ τοὺς ὕμνους καὶ τὰς λατρείας τῷ ∆εσπότῃ προσάγοντες, καλύπτοντες  μὲν καὶ τὰ πρόσωπα καὶ τοὺς πόδας ὑπὸ πολλῆς εὐλαβείας, τῇ δὲ πτήσει καὶ τῷ μὴ δύνασθαι μένειν ἐν ἡσυχίᾳ τὸν πολὺν ἐνδεικνύμενοι φόβον· παιδεύοντες,  οἶμαι, καὶ ἡμᾶς ἐπιλανθάνεσθαι  μὲν τῆς ἀνθρωπίνης  φύσεως ἐν καιρῷ προσευχῆς, τῇ δὲ προθυμίᾳ καὶ τῷ φόβῳ συνεχομένους,  μηδὲν τῶν  παρόντων ὁρᾷν, ἀλλ' ἐν μέσῳ τῶν  ἀγγέλων  ἑστάναι νομίζειν,  καὶ τὴν αὐτὴν  ἐκείνοις  λατρείαν ἐπιτελεῖν.

Τὰ μὲν γὰρ ἄλλα πάντα πολὺ κεχωρισμένα, τά τε ἐκείνων  λέγω καὶ τὰ ἡμέτερα, καὶ φύσις, καὶ δίαιτα, καὶ σοφία, καὶ σύνεσις, καὶ πᾶν, ὅ τι ἂν εἴπῃ τις· προσευχῆς δὲ κοινὸν ἔργον ἀγγέλων ὁμοῦ καὶ ἀνθρώπων· καὶ οὐκ ἔστι μέσον οὐδὲν ἑκατέρας φύσεως, τά γε εἰς προσευχήν. Αὕτη σε χωρίζει τῶν ἀλόγων, αὕτη συνάπτει τοῖς ἀγγέλοις· ταχέως δέ τις εἰς τὴν ἐκείνων  μεταστήσεται  πολιτείαν,  καὶ βίον, καὶ δίαιταν, καὶ τιμὴν, καὶ εὐγένειαν,  καὶ σοφίαν, καὶ σύνεσιν, πάντα τὸν βίον ἐν προσευχαῖς καὶ τῇ τοῦ Θεοῦ λατρείᾳ σπουδάζων ἐσχολακέναι. Τί γὰρ ἂν ὁσιώτερον γένοιτο τῶν ὁμιλούντων Θεῷ; τί δὲ  δικαιότερον;   τί  δὲ  κοσμιώτερον;  τί  δὲ  σοφώτερον;  Εἰ  γὰρ  οἱ  σοφοῖς  ἀνδράσι λαλοῦντες,   ὑπὸ   τῆς   συνεχοῦς   ὁμιλίας   εἰς   ὁμοιότητα   τῆς   ἐκείνων    φρονήσεως καθίστανται ταχέως, τί προσήκει λέγειν περὶ τῶν λαλούντων Θεῷ καὶ προσευχομένων; Ὅσης μὲν σοφίας, ὅσης δὲ ἀρετῆς, καὶ συνέσεως, καὶ καλοκαγαθίας,  καὶ σωφροσύνης καὶ τρόπων ἐπιεικείας ἀναπίμπλησιν  αὐτοὺς ἡ προσευχὴ καὶ ἡ δέησις! Ὥστε οὐκ ἄν τις ἁμάρτοι, πάσης ἀρετῆς καὶ δικαιοσύνης ἀφορμὴν εἶναι τὴν προσευχὴν ἀποφαινόμενος, καὶ μηδὲν δύνασθαι τῶν συντελούντων εἰς εὐσέβειαν εἰσελθεῖν  εἰς ψυχὴν  προσευχῆς καὶ  δεήσεως  ἔρημον·  ἀλλ'  ὥσπερ  ἀτείχιστος  πόλις  ῥᾳδίως  ἂν  ὑπὸ  τοῖς  πολεμίοις γένοιτο, κατὰ πολλὴν  τοῦ κωλύσοντος  ἐρημίαν· οὕτω δὴ καὶ ψυχὴν μὴ τετειχισμένην προσευχαῖς ῥᾳδίως ὁ διάβολος ὑφ' ἑαυτὸν ποιεῖται, καὶ πάσης ἁμαρτίας εὐχερῶς ἀναπίμπλησι.  Πρῶτον μὲν  γὰρ ὅταν  ἴδῃ ψυχὴν  πεφραγμένην  προσευχαῖς,  οὐ τολμᾷ γενέσθαι  πλησίον,  δεδοικὼς  τὴν  ἰσχὺν καὶ τὴν  δύναμιν,  ἣν αἱ προσευχαὶ παρέχουσι, μᾶλλον τρέφουσαι τὴν ψυχὴν, ἢ τὰ σώματα σῖτος· ἔπειτα οἱ προσευχόμενοι σπουδαίως, οὐχ ὑπομένουσιν οὐδὲν παθεῖν τῆς προσευχῆς ἀνάξιον, ἀλλ' αἰσχυνόμενοι τὸν Θεὸν, ᾧ διελέχθησαν  ἄρτι, πᾶσαν  ἀπωθοῦνται  ταχέως  τοῦ  Πονηροῦ μηχανὴν,  ἐνθυμούμενοι παρ' ἑαυτοῖς, ὅσον ἐστὶ κακὸν, ἄρτι τῷ Θεῷ λαλήσαντα, καὶ δεηθέντα περὶ σωφροσύνης καὶ  ὁσιότητος,  εὐθὺς  ἐπὶ  τὸν  διάβολον  μεταστῆναι,  καὶ  παραδέξασθαι  τῇ  ψυχῇ  τὰς αἰσχρὰς ἡδονὰς, καὶ δοῦναι τῷ διαβόλῳ πάροδον ἐπὶ τὴν διάνοιαν, ἣν ἄρτι Θεὸς ἐπεσκέψατο, καὶ συγχωρῆσαι τοῖς δαίμοσιν ἐμβατεύειν εἰς ψυχὰς, ἐν αἷς ἡ τοῦ Πνεύματος χάρις πολλὴν  ἐπεδείξατο φιλανθρωπίαν καὶ πρόνοιαν. Καὶ ὅπως, ἄκουσον· Ἀμήχανον   ἀνθρώπῳ   δυνηθῆναι   θείαν   ἐνεγκεῖν   ὁμιλίαν   ἄνευ  τῆς  ἐνεργείας   τοῦ Πνεύματος, ἀλλὰ δεῖ ταύτης παρούσης καὶ συνεφαπτομένης  τῶν ἁγίων ἀγώνων,  οὕτως εἰσελθεῖν, καὶ κάμψαι γόνατα, καὶ δεηθῆναι, καὶ προσεύξασθαι. Ἐπειδὴ γὰρ κρεῖττον ἢ κατὰ  ἄνθρωπον   λαλῆσαι  Θεῷ,  δεῖ  τὴν  χάριν  τοῦ  Πνεύματος  ἐλθοῦσαν  εἰς  ἡμᾶς ἐπιῤῥῶσαι, καὶ θαῤῥῦναι, καὶ διδάξαι τῆς τιμῆς τὸ μέγεθος. Ὅταν οὖν μάθῃς ὅτι καὶ Θεῷ λαλεῖς,  καὶ  Πνεύματος  ἐνέργειαν  ἐδέξω,  διαλέγεσθαι  μέλλων,  οὐδεμίαν  δώσεις  τῷ διαβόλῳ  πάροδον ἐπὶ τὴν ψυχὴν  τὴν ἡγιασμένην  ὑπὸ τοῦ Πνεύματος. Ὥσπερ γὰρ οἱ βασιλεῖ διαλεχθέντες,  καὶ λόγων ἡμέρων καὶ τιμῆς ἀπολαύσαντες, οὐκ ἀξιοῦσιν ἐλθεῖν εἰς   ὁμιλίαν    τῶν   προσαιτῶν   καὶ   ἀπεῤῥιμμένων·    οὕτως   ὁ   Θεῷ   λαλήσας   καὶ προσευξάμενος, οὐκ ἂν ἀξιώσειε τοῦ πονηροῦ καὶ ἀσεβοῦς ὁμιλίαν  παραδέξασθαι. Καὶ γὰρ  ὡς  ἀληθῶς   ὁ  δουλεύων   ἡδοναῖς,  δαίμοσιν  ὁμιλεῖ,  καὶ  τὴν  ἐκείνων   μανίαν ἐζήλωσεν· ὥσπερ ὁ σωφρονῶν, καὶ δικαιοσύνην ἀσκῶν ἀγγέλοις συνδιαιτᾶται, καὶ τὴν ἐκείνων ζηλοῖ μεγαλοπρέπειαν.  ∆οκεῖ δέ μοί τις ἂν εἰπὼν, ὅτι νεῦρα τῆς ψυχῆς εἰσιν αἱ προσευχαὶ, τἀληθὲς εἰπεῖν. Ὥσπερ γὰρ, οἶμαι, τὸ σῶμα διὰ τῶν νεύρων συνέχεται, καὶ τρέχει, καὶ ἵσταται, καὶ ζῇ, καὶ πέπηγεν· ἂν δὲ ταῦτά τις ἐκτέμῃ, πᾶσαν τὴν ἁρμονίαν διαλύει τοῦ σώματος· οὕτως αἱ ψυχαὶ διὰ τῶν ἁγίων προσευχῶν ἁρμόζονται, καὶ συνεστήκασι, καὶ τὸν δρόμον τῆς εὐσεβείας τρέχουσιν εὐχερῶς. Ἂν δὲ τῆς προσευχῆς ἀποστερήσῃς σαυτὸν, ταυτὸν  ποιήσεις, ὥσπερ ἂν εἰ τὸν ἰχθὺν ἐκ τοῦ ὕδατος ἐξήγαγες· ὥσπερ γὰρ ἐκείνῳ ζωὴ τὸ ὕδωρ, οὕτω σοὶ προσευχή. ∆ιὰ ταύτης ἔστιν, ὥσπερ δι' ὕδατος, ἀναπτῆναι, καὶ τοὺς οὐρανοὺς ὑπερβῆναι, καὶ τοῦ Θεοῦ γενέσθαι πλησίον. Ἱκανὰ μὲν οὖν καὶ τὰ ῥηθέντα, δεῖξαι τὴν ἰσχὺν τῆς ἁγίας προσευχῆς· βέλτιον δὲ ἴσως ἐπὶ τὰς θείας ἐλθόντα Γραφὰς, ἐκ τῶν ἀποφάσεων τοῦ Χριστοῦ μαθεῖν τὸν πλοῦτον, ὃν αἱ προσευχαὶ θησαυρίζουσι τοῖς βουλομένοις ἐν αὐταῖς πάντα τὸν βίον σχολάζειν. Ἔλεγε δὲ, φησὶ, καὶ παραβολὴν αὐτοῖς, πρὸς τὸ δεῖν πάντοτε προσεύχεσθαι. Κριτής τις ἦν ἔν τινι πόλει, τὸν Θεὸν μὴ φοβούμενος, καὶ ἄνθρωπον  μὴ ἐντρεπόμενος. Χήρα δὲ ἦν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ, καὶ ἤρχετο πρὸς αὐτὸν λέγουσα· Ἐκδίκησόν με ἀπὸ τοῦ ἀντιδίκου  μου· καὶ οὐκ ἤθελεν  ἐπὶ χρόνον. Μετὰ δὲ ταῦτα εἶπεν ἐν ἑαυτῷ· Εἰ καὶ τὸν Θεὸν οὐ φοβοῦμαι, καὶ ἄνθρωπον  οὐκ ἐντρέπομαι,  διά γε τὸ παρέχειν  μοι κόπον τὴν χήραν  ταύτην,  ἐκδικήσω  αὐτὴν,  ἵνα  μὴ εἰς τέλος  ἐρχομένη  ὑπωπιάζῃ  με. Εἶπε δὲ ὁ Κύριος· Ἀκούσατε τί ὁ κριτὴς τῆς ἀδικίας λέγει. Ὁ δὲ Θεὸς οὐ μὴ ποιήσῃ τὴν ἐκδίκησιν τῶν ἐκλεκτῶν αὐτοῦ, τῶν βοώντων  πρὸς αὐτὸν ἡμέρας καὶ νυκτὸς, καὶ μακροθυμεῖ ἐπ' αὐτοῖς; Λέγω ὑμῖν, ὅτι ποιήσει τὴν ἐκδίκησιν αὐτῶν  ἐν τάχει. Μάθωμεν, ἀδελφοὶ, τὴν κεκρυμμένην σοφίαν ἐν τοῖς λόγοις τοῦ Πνεύματος, διερευνώμενοι κατὰ δύναμιν ἡμετέραν, οὐχ ὅση ἐστὶν, ἀλλὰ ὅσον ἡμῖν ἐφικτόν. Οἱ μὲν ἐν τῇ θαλάττῃ ποιούμενοι τὸν βίον,  ἐπ'  αὐτὸν  κατιόντες   τὸν  βυθὸν,  τοὺς  πολυτιμήτους   λίθους   τοῖς  ἐν  τῇ  γῇ κομίζουσιν· ἡμεῖς δὲ τὸ πέλαγος τῶν θείων Γραφῶν ἱστορήσαντες, εἰς αὐτὸν τὸν βυθὸν  τῆς  πνευματικῆς   σοφίας,  ὅσον  οἷόν  τε  καταδράμωμεν,  ἵνα  κομίσωμεν  ὑμῖν θησαυρὸν  ἀγαθὸν  κοσμοῦντα  τὰς  ψυχὰς  βέλτιον,  ἣ τὰς  κεφαλὰς  τῶν  βασιλέων  οἱ λιθοκόλλητοι στέφανοι. Τὸ μὲν γὰρ ἐκείνων κάλλος τῷ βίῳ τούτῳ συναπαρτίζεται· ὁ δὲ τοῖς  λόγοις  τοῦ  Πνεύματος  στεφανῶν  τὴν  ψυχὴν,  καὶ  νῦν  μετὰ  ἀσφαλείας  πάσης διαπερᾷ τὸν χρόνον, καὶ μετὰ τὴν τοῦ βίου τελευτὴν,  θαῤῥῶν προσέρχεται τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ, γέμων ἀρετῆς, καὶ καθαρεύων πάσης κακίας. Τίνα οὖν ὑμῖν θησαυρὸν ἐκ τοῦ βυθοῦ τῶν Γραφῶν κομίζομεν, οὐκ αὐτοῦ τοῦ βάθους ἁπτόμενοι τῆς σοφίας, ἀλλὰ τοσοῦτον  κατιόντες,   ὅσον  ἐγχωρεῖ;  Ἐπὶ  τὴν  προσευχὴν  ἄγων  τοὺς  ἀνθρώπους   ὁ Χριστὸς, καὶ τὴν ἀπὸ ταύτης ὠφέλειαν  παραστῆσαι βουλόμενος ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς, κριτὴν εἰσάγει πονηρόν τινα καὶ σκαιὸν, πᾶσαν αἰδῶ τῶν ὀφθαλμῶν  ἀποῤῥίψαντα, καὶ τὸν τοῦ Θεοῦ φόβον ἐκ τῆς ψυχῆς ἐξελάσαντα. Καίτοι γε ἤρκει δικαίου καὶ ἐλεήμονος ὑποθέσθαι πρόσωπον, καὶ παρεξετάσαντα τὴν ἐκείνου δικαιοσύνην τῇ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Θεοῦ, δεῖξαι  τὴν  ἰσχὺν  τῆς  δεήσεως.  Εἰ γὰρ  ἄνθρωπος  χρηστὸς  καὶ  πρᾶος  ἡμέρως δέχεται τοὺς ἱκετηρίαν  προσάγοντας, πόσῳ μᾶλλον  ὁ Θεὸς, οὗ τὸ μέγεθος τῆς φιλανθρωπίας οὐ μόνον  τὴν ἡμετέραν ὑπερβαίνει  διάνοιαν,  ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀγγέλους αὐτούς; Ἤρκει μὲν οὖν, ὅπερ ἔφην, δικαίου πρόσωπον ὑποθέσθαι κριτοῦ· νῦν δὲ ὠμὸν καὶ ἀσεβῆ καὶ μισάνθρωπον  εἰσάγει κριτὴν, ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων  ἀνήμερον, ἐπὶ δὲ τῶν δεομένων χρηστὸν καὶ πρᾶον, ἵνα μάθῃς, ὅτι πᾶσα δέησις καὶ φύσιν πονηρὰν εἰς οἶκτον καὶ ἔλεον ἐπισπᾶται ῥᾳδίως. Τίνος οὖν ἕνεκα τοῦτο πεποίηκεν ὁ Χριστός;Ἵνα  μηδεὶς  ἀγνοῇ  τῶν  ἁπάντων   τῆς  προσευχῆς  τὴν  ἰσχύν.  ∆ιὰ  τοῦτο  τῷ πονηροτάτῳ    πάντων    παραστήσας   τὴν   χήραν,   καὶ   δείξας   αὐτὸν   παρὰ   φύσιν φιλάνθρωπον, ἀπὸ τοῦ πονηροῦ  πρὸς τὸν  ἑαυτοῦ  Πατέρα μετέστησε τὸν  λόγον,  τὸν ἀγαθὸν,  τὸν  πρᾶον, τὸν  ἥμερον, τὸν  φιλάνθρωπον, ὑπερβαίνοντα  ἀνομίας, συγχωροῦντα  ἁμαρτίας πολλὰς, βλασφημούμενον  καθ' ἑκάστην ἡμέραν, καὶ φέροντα, ἀνεχόμενον  ὁρᾷν τιμὴν εἰς δαίμονας, ὕβριν εἰς αὐτὸν, εἰς τὸν Υἱὸν βλασφημίας; ῥητὰ καὶ ἄῤῥητα μυρία δεινά·  εἶτα βλασφημούμενος  μὲν οὕτω πράως ἀνέχεται,  ἐὰν δὲ ἴδῃ μετὰ  τοῦ  προσήκοντος  φόβου  προσπίπτοντας  ἡμᾶς,  οὐκ  ἐλεήσει  ταχέως;  Ἀκούσατε, φησὶ, τί ὁ κριτὴς τῆς ἀδικίας λέγει· Εἰ καὶ τὸν Θεὸν οὐ φοβοῦμαι, καὶ ἄνθρωπον  οὐκ ἐντρέπομαι, διά γε τὸ παρέχειν μοι κόπους, ἐκδικήσω αὐτήν. Τί λέγεις; ὅπερ οὐκ ἴσχυσε φόβος, τοῦτο δέησις ἴσχυσε; Καὶ ἀπειλὴ μὲν, καὶ τιμωρίας ἐλπὶς οὐ προσήγαγε τῷ δικαίῳ τὸν ἄνθρωπον· μεθ' ἱκετηρίας δὲ φανεῖσα χήρα, τὸν ἄγριον ἡμέρωσε. Τί οὖν εἰκάζειν προσήκει περὶ τοῦ  φιλανθρώπου Θεοῦ, εἰ τὸν  ὠμὸν  οὕτω  πρᾶον  πεποίηκεν  ἡ χήρα προσπίπτουσα; πόσην χρηστότητα, πόσην φιλανθρωπίαν ἐφ' ἡμῶν ὁ Θεὸς ἐπιδείξεται, ὁ μόνον  ἐλεεῖν  ἐθέλων  ἀεὶ, κολάζειν  δὲ οὐδεπώποτε,  ὁ καὶ τὰς τιμωρίας  διὰ πολλὴν φιλανθρωπίαν ἀπειλήσας ἡμῖν, καὶ μεγάλας ἑτοιμάσας τιμὰς, ἵνα καὶ φόβος καὶ τιμῆς ἐλπὶς, ἡ μὲν ἐπεγείρῃ πρὸς ἀρετὴν, ὁ δὲ κωλύσῃ πονηρευμάτων! Οὐ δύναμαι τοῦ κριτοῦ τῆς ἀδικίας ἀποστῆσαι τὴν διάνοιαν,  θεωρῶν  ἐν τῇ ἐκείνου παρὰ φύσιν πραότητι τὴν ἀμύθητον   τοῦ   Θεοῦ  φιλανθρωπίαν.  Εἰ  γὰρ  ὁ  μηδέποτε   μηδὲν   χρηστὸν ἐπιδείξασθαι  βουληθεὶς,  ἄφνω  μεταθέμενος,  τὴν  δεομένην  ἠλέησε,  πόσην  ἡμῖν  ἐξ οὐρανοῦ κηδεμονίαν οἱ προσευχαὶ κομίσουσι; Γνοίη δ' ἄν τις τὴν ἰσχὺν καὶ τὴν δύναμιν τῶν  ἁγίων  προσευχῶν, σκοπῶν καὶ θεωρῶν  ὅσων ἀγαθῶν  καθ' ἑκάστην ἡμέραν καὶ ὥραν ἀπολαύουσιν  οἱ πάντοτε  τῷ Θεῷ προσπίπτοντες.  Τίς γὰρ οὐκ οἶδεν, ὅτι καὶ τοῦ ἡλίου τὸ φῶς, καὶ τῶν  ἀστέρων, καὶ τῆς σελήνης, καὶ ἀέρων εὐκρασίαν, καὶ τροφὰς παντοίας,  καὶ πλοῦτον,  καὶ βίον,  καὶ μυρία ἀγαθὰ  πᾶσιν  ἀνθρώποις  ὁμοίως  ὁ Θεὸς χαρίζεται, καὶ δικαίοις καὶ ἀσεβέσι, διὰ τὴν πολλὴν  αὐτοῦ φιλανθρωπίαν, ᾗ κέχρηται πρὸς ἡμᾶς; Εἰ δὲ τοὺς  μὴ δεομένους,  μηδὲ αἰτοῦντας,  οὕτως  ἐλεεῖ  καθ' ἡμέραν  καὶ ἀναπαύει,  πόσων εἰκὸς ἀγαθῶν  ἀπολαύσεσθαι τοὺς ἐν εὐχαῖς  καὶ δεήσεσι πάντα  τὸν βίον ἐσχολακότας; Φέρε δὴ καὶ ὅσοις τῶν  δικαίων  ὑπῆρξε διὰ προσευχῶν  σῶσαι καὶ ἔθνη,  καὶ  πόλεις,  καὶ  τὴν  οἰκουμένην   ἅπασαν,  εἴπωμεν  πρὸς  ὑμᾶς.  Ἐν  δὲ  μνήμῃ προσευχῆς Παῦλος πρῶτος ἄξιος μνήμης, Παῦλος ὁ τῆς τοῦ Θεοῦ λατρείας ἀκόρεστος, ὁ κοινὸς  πατὴρ, καὶ πρόγονος  τῶν  δούλων  τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖνος τοίνυν  ὁ φύλαξ  τῆς οἰκουμένης, διὰ προσευχῆς, καὶ τῆς συνεχοῦς δεήσεως πάντα τὰ ἔθνη διέσωσε, λέγων ἀεὶ πρὸς ἡμᾶς· Τούτου χάριν κάμπτω τὰ γόνατά μου πρὸς τὸν Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐξ οὗ πᾶσα πατριὰ ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς ὀνομάζεται· ἵνα δῴη ὑμῖν κατὰ τὸν πλοῦτον  τῆς χάριτος αὐτοῦ, δυνάμει κραταιωθῆναι  διὰ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ, εἰς τὸν ἔσω ἄνθρωπον,  κατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν. Ὁρᾷς, ὅσον ἰσχύει προσευχὴ καὶ δέησις; Ναοὺς Χριστοῦ τοὺς ἀνθρώπους ἐργάζεται· καὶ ὥσπερ χρυσὸς, καὶ λίθοι πολυτίμητοι,  καὶ μάρμαρα ποιοῦσι τοὺς οἴκους τῶν βασιλέων· οὕτω προσευχὴ ναοὺς τοῦ Χριστοῦ. Κατοικῆσαι, φησὶ, τὸν Χριστὸν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν. Τί μεῖζον ἂν γένοιτο προσευχῆς ἐγκώμιον, ἢ ὅτι ναοὺς ἀπεργάζεται Θεοῦ; Ὃν οὐ χωροῦσιν οὐρανοὶ,  οὗτος  εἰς  ψυχὴν  εἰσέρχεται  ζῶσαν  ἐν  προσευχαῖς.  Ὁ οὐρανός  μοι  θρόνος, φησὶν, ἡ δὲ γῆ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν μου. Ποῖον οἶκον οἰκοδομήσετέ μοι; λέγει Κύριος· ἢ τίς τόπος τῆς καταπαύσεώς μου; Ἀλλ' ὅμως οἶκον ὁ Παῦλος οἰκοδομεῖ διὰ τῶν ἁγίων εὐχῶν. Κάμπτω, φησὶ, τὰ γόνατά μου πρὸς τὸν Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἵνα κατοικήσῃ ὁ Χριστὸς διὰ τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν. Καὶ μὴν κἀκεῖθεν ἴδοι τις ἂν τὴν δύναμιν  τῶν ἁγίων  εὐχῶν, ὅτι Παῦλος ὁ διὰ πάσης τῆς οἰκουμένης  ὥσπερ ὑπόπτερος τρέχων, καὶ δεσμωτήριον οἰκῶν, καὶ μάστιγας ὑπομένων, καὶ φορῶν ἅλυσιν, καὶ  ζῶν  ἐν  αἵματι  καὶ  κινδύνοις,  καὶ  δαίμονας  ἐλαύνων,  καὶ  νεκροὺς  ἐγείρων,  καὶ παύων  ἀῤῥωστήματα, οὐδενὶ  τούτων  ἐθάῤῥησεν εἰς σωτηρίαν  τῶν  ἀνθρώπων,  ἀλλὰ ταῖς προσευχαῖς ἐτείχισε τὴν γῆν, καὶ μετὰ τὰ σημεῖα καὶ τὴν τῶν νεκρῶν  ἀνάστασιν, ἐπὶ τὰς προσευχὰς ἔτρεχεν, ὥσπερ τις ἀθλητὴς ἐπὶ παλαίστραν ἀπὸ στεφάνου. Καὶ γὰρ καὶ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν καὶ τῶν ἄλλων  ἁπάντων  ἡ προσευχὴ χορηγός· καὶ εἰκότως· ἣν γὰρ ἐπὶ τῶν δένδρων ἰσχὺν ἔχει τὰ ὕδατα, ταύτην ἐπὶ τοῦ βίου τῶν ἁγίων αἱ προσευχαί. Ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ ἄρδων τὴν ψυχὴν ὁ Παῦλος,  πάντα ὑπέμενεν  εὐχερῶς τὰ δεινὰ, παρέχων  τὰ νῶτα ταῖς πληγαῖς  ὥσπερ ἀνδριάς. Οὕτως ἐν Μακεδονίᾳ τὸ δεσμωτήριον ἔσεισεν· οὕτω τὰ δεσμὰ διέῤῥηξεν ὥσπερ λέων ταῖς προσευχαῖς·  οὕτω  τὸν  τοῦ  δεσμωτηρίου  φύλακα  τῆς  πλάνης  ἐξήρπασεν· οὕτω  τὴν τυραννίδα  τῶν δαιμόνων  κατέλυσε. Καὶ μὴν κἀκεῖνά γε ἴσμεν, ἃ γράφει πρὸς πάντας ἀνθρώπους· Τῇ προσευχῇ προσκαρτερεῖτε, γρηγοροῦντες ἐν αὐτῇ, ἐν εὐχαριστίᾳ, προσευχόμενοι ἅμα καὶ περὶ ἐμοῦ, ἵνα μοι δοθῇ λόγος ἐν ἀνοίξει τοῦ στόματός μου ἐν παῤῥησίᾳ, λαλῆσαι τὸ μυστήριον τοῦ Εὐαγγελίου. Τί λέγεις; τοσαύτην ἡμῖν παῤῥησίαν αἱ  προσευχαὶ  διδόασιν,  ὡς  ὑπὲρ  Παύλου  τολμᾷν   τὸν  Θεὸν  ἱκετεύειν;  τίς  τολμᾷ στρατιώτης  ὑπὲρ τοῦ μεγάλου  στρατηγοῦ  τὸν  βασιλέα παρακαλεῖν;  Καίτοι γε οὐδεὶς οὕτω στρατηγὸς τῷ βασιλεῖ φίλος, ὡς Παῦλος τῷ Θεῷ· ἀλλ' ὅμως εἰς τοσαύτην ἄγουσιν ἡμᾶς αἱ προσευχαὶ τιμὴν, ὡς ὑπὲρ Παύλου τολμᾷν τὸν Θεὸν ἱκετεύειν. Οὕτω καὶ Πέτρος ὁ μέγας, ὁ τοῦ οὐρανοῦ λαμπρότερος, τὸ δεσμωτήριον  διέφυγε,  μάλιστα μὲν διὰ τὴν οἰκείαν ἀρετὴν, καὶ τὴν κοινὴν τῶν ἀνθρώπων σωτηρίαν, ἔπειτα μέντοι καὶ ἡ προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας κεκλεισμένας τοῦ δεσμωτηρίου τὰς θύρας ταχέως ἀνέῳξεν. Οὐ γὰρ εἰκῆ προσέγραψεν  ὁ Λουκᾶς, ὅτι  Προσευχὴ δὲ ἦν  ἐκτενὴς  ὅλης  τῆς  Ἐκκλησίας ὑπὲρ τοῦ Πέτρου, ἀλλ' ἵνα μάθωμεν  ἡμεῖς, ὅσην ἰσχὺν ἐν οὐρανοῖς αἱ προσευχαὶ κέκτηνται,  ὡς Παῦλον  καὶ  Πέτρον  κινδύνων   ἀπαλλάττειν,   τοὺς  στύλους  τῆς  Ἐκκλησίας,  τοὺς κορυφαίους τῶν ἀποστόλων, τοὺς περιβοήτους ἐν οὐρανῷ, τὸ τεῖχος τῆς οἰκουμένης, τὸ κοινὸν  φυλακτήριον  πάσης γῆς καὶ θαλάττης.  Εἰπέ μοι, πῶς ὁ Μωσῆς τὸν Ἰσραὴλ ἐν πολέμοις διέσωσεν; οὐ τὰ μὲν ὅπλα καὶ τὴν στρατιὰν τῷ μαθητῇ παρέδωκεν, αὐτὸς δὲ τὰς εὐχὰς ἀντέστησε τῷ πλήθει  τῶν  ἀντιπάλων;  διδάσκων  ἡμᾶς, ὅτι καὶ ὅπλων,  καὶ ἵππων, καὶ χρημάτων, καὶ στρατοπέδων πολλῷ  μείζονα δύναμιν  ἔχουσιν αἱ προσευχαὶ τῶν δικαίων.  ∆ιὰ τοῦτο καὶ πᾶς ὁ στρατὸς, καὶ πολλαὶ  μυριάδες, ἐν τῇ προσευχῇ τοῦ προφήτου  τὴν  ἐλπίδα  τῆς  σωτηρίας  εἶχον·  προσευχομένου  μὲν  γὰρ  τοῦ  Μωσέως, ἐκράτουν Ἰουδαῖοι, πεπαυμένου δὲ τῆς προσευχῆς, ἔλαττον εἶχον τῶν ἀντιπάλων. Οὕτω δὴ καὶ ἡμεῖς προσευχόμενοι  μὲν, ῥᾳδίως τοῦ διαβόλου  κρατήσομεν, ῥᾳθυμοῦντες  δὲ, καθ' ἑαυτῶν ἀσκοῦμεν τὸν Πονηρόν. Καὶ μὴν καὶ τὸν λαὸν ἀσεβήσαντα, διὰ προσευχῆς μόνης  διέσωσε Μωσῆς, καὶ τῶν  θείων  ὄψεων  καὶ μυρίων  ἀγαθῶν  διὰ ταύτης  ἔτυχε μόνης. Αὕτη γὰρ αὐτῷ καὶ τὸν βίον παραπλήσιον  ἐποίησε τοῖς οἰκοῦσι τὸν οὐρανόν. Προσευχὴ πυρὸς δύναμιν ἤλεγξε, καὶ λέοντας ἡμέρωσε· τὸ μὲν ἐπὶ τοῦ ∆ανιὴλ, τὸ δὲ ἐπὶ τῶν τριῶν ἐργασαμένη παίδων. ∆ι' ὧν, οἶμαι, καὶ δῆλον πεποίηκεν ἅπασιν, ὅτι πάντας, ὅσους ἂν λάβῃ κινδυνεύοντας,  ῥᾳδίως ἐξαρπάζει τῶν ἐπηρτημένων  δεινῶν.  Προσευχὴ σωτηρίας ἀφορμὴ, ἀθανασίας πρόξενος ψυχῆς, τῆς Ἐκκλησίας τεῖχος ἀῤῥαγὲς, φυλακτήριον  ἄσειστον, φοβερὸν  μὲν τοῖς  δαίμοσι, σωτήριον  δὲ τοῖς εὐσεβέσιν ἡμῖν. Αὕτη τὸν ἅγιον προφήτην  τὸν Σαμουὴλ ἐγέννησεν· ἐπειδὴ γὰρ ἡ φύσις ἠναντιοῦτο  τῇ μητρὶ πρὸς γονὰς, ἡ προσευχὴ φανεῖσα ταχέως ἐπανώρθωσε τὸ τῆς φύσεως ἐλάττωμα. Τοιοῦτος  τῆς  προσευχῆς  ὁ  καρπὸς,  τοιοῦτον  ἐφύτευσεν  ἡ  προσευχὴ  προφήτην.  ∆ι' ὃ  περιβόητος  ἐν  οὐρανοῖς  ὁ  Σαμουὴλ  ἐγένετο,  κρείττων   ἢ  κατ'  ἄνθρωπον ζηλωτὴς τῶν ἀγγέλων· ἔδει γὰρ, οἶμαι, τοιοῦτον φανῆναι  τῆς προσευχῆς τὸν ἄσταχυν, νικῶντα  τοὺς ἄλλους τῇ καλοκαγαθίᾳ, καὶ ταῖς ἀρεταῖς τῶν τρόπων, καὶ τοσοῦτον τοὺς πρὸ  αὐτοῦ  νικᾷν   ἁγίους,  ὅσον  ἐν  τοῖς  ληΐοις  ὑπερέχουσιν  οἱ  τῶν  ἀσταχύων   εὖ πράττοντες.  Μετὰ ταύτης  ὁ ∆αυῒδ τοσούτους καὶ τοιούτους  πολέμους  ἀπώσατο, οὐχ ὅπλα κινῶν, οὐδὲ δόρυ σείων, οὐδὲ ξίφος ἕλκων, ἀλλ' εὐχαῖς τειχιζόμενος· μετὰ ταύτης Ἐζεκίας τὸ πλῆθος  τῶν  Περσῶν εἰς φυγὴν  ὀξέως ἔτρεψε. Καὶ οἱ μὲν μηχανήματα  τῷ τείχει  προσῆγον, ὁ δὲ ταῖς προσευχαῖς τὸ τεῖχος ἐτείχισε· καὶ κατελύθη  πόλεμος ἄνευ ὅπλων  ἀπὸ  τῆς  προσευχῆς,  σάλπιγγος  μὲν  οὐκ  ἠχούσης,  στρατιᾶς  δὲ  ἡσυχαζούσης, ὅπλων δὲ οὐ κινουμένων,  γῆς δὲ οὐ φοινισσομένης, προσευχῆς δὲ ἀρκούσης εἰς φόβον τῶν ἀντιπάλων.  Προσευχὴ καὶ Νινευΐτας διέσωσε, καὶ τὴν ἐξ οὐρανοῦ φερομένην ὀργὴν ἀπεκρούσατο ταχέως,  καὶ βίον  διεφθαρμένον ἐπανώρθωσεν  ὀξέως. Τοσαύτην γὰρ ἰσχὺν καὶ δύναμιν ἔχει, ὥστε ἔζησαν μὲν οἱ Νινευῗται πάντα τὸν βίον αἰσχρῶς καὶ πονηρῶς, εἰσελθοῦσα δὲ εἰς τὴν πόλιν ἡ προσευχὴ ταχέως πάντα μετέβαλε, καὶ σωφροσύνην,  καὶ δικαιοσύνην,  καὶ φιλίαν,  καὶ ὁμόνοιαν,  καὶ πτωχῶν  πρόνοιαν,  καὶ πάντα τὰ ἀγαθὰ συνεισήγαγεν ἑαυτῇ.Ὥσπερ   γάρ   τινος   βασιλίδος   εἰσιούσης   εἰς   πόλιν,   πάντα   τὸν   πλοῦτον συνακολουθεῖν  ἀνάγκη, οὕτω δὴ καὶ προσευχῆς εἰς ψυχὴν εἰσιούσης, πᾶσα ἀρετὴ συνεισέρχεται.  Ὅπερ γάρ ἐστιν ἐν οἰκίᾳ  θεμέλιος,  τοῦτο  ἐν ψυχῇ  προσευχή. Καὶ δεῖ ταύτην   πρώτην,   ὥσπερ  κρηπῖδα   καὶ  ῥίζαν   τινὰ   ἐν   τῇ  ψυχῇ   πήξαντας   πάντας ἐποικοδομεῖν   σπουδαίως   καὶ   σωφροσύνην,   καὶ   πραότητα,   καὶ   δικαιοσύνην,   καὶ πρόνοιαν  πτωχῶν,  καὶ πάντας τοὺς νόμους τοῦ Χριστοῦ, ἵνα καὶ κατ' αὐτοὺς λοιπὸν ζήσαντες τύχωμεν τῶν ἐν οὐρανοῖς ἀγαθῶν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι' οὗ καὶ μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα καὶ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.Ανθρωποι,  φθόνῳ   μᾶλλον ἐσθιόμενοι, ἢ τῶν παρόντων  ἀπολαύοντες. Ὅταν δὲ ἐκείνην τις παραθῇ, τὴν σώφρονα, καὶ σύμμετρον, καὶ οὐδεμίαν ἔχουσαν φλεγμονὴν,  καὶ ἡδίστη καὶ προσηνὴς ᾖ πᾶσι τοῖς φίλοις, καὶ Θεῷ, καὶ ἀγγέλοις, καὶ ἀνθρώποις· παραγίνεται  οὖν ὁ τοῦ Θεοῦ Μονογενής. Ὥσπερ γὰρ φεύγει τὸν τῦφον, καὶ τὸν ὑψηλόφρονα  ἅπαντα, καὶ τὸν θόρυβον· οὕτω τῷ ταπεινῷ  φίλος ἐστὶ, καὶ σύνεστιν ἀεὶ, καὶ πάντα περιφράττει, καὶ τειχίζει πανταχόθεν. Τοῦ  δὲ  Χριστοῦ  παραγινομένου,   οὐδὲν  ἕτερον  ἐπιζητεῖν   χρή.  Ταῦτ'  οὖν  εἰδότες, ἀγαπητοὶ,   φεύγωμεν   ἐκεῖνα,   διώκωμεν   ταῦτα,  ἵνα   καὶ  τῶν   παρόντων   καὶ  τῶν μελλόντων τύχωμεν ἀγαθῶν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, τιμὴ, ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. 

52.Ὁμιλία εἰς τὸν χρηματισμὸν Ζαχαρίου, καὶ εἰς τὴν σύλληψιν τῆς Ἐλισάβετ.

Οὐδὲν τοῖς ∆εσποτικοῖς ἀνυπότακτον ὅροις· πάντα γὰρ εἴκει καὶ δουλεύει τῷ θείῳ προστάγματι. Πρόσταγμα γὰρ, φησὶν, ἔθετο, καὶ οὐ παρελεύσεται· ὁ γὰρ λόγῳ τὴν ἀρχὴν τὸ πᾶν συστησάμενος, καὶ αὖθις δύναται μεταποιῆσαι τὰ ποιήματα λόγῳ. Εἶπέ ποτε τὴν ἄνυδρον πέτραν γενέσθαι κατάῤῥυτον· ἡ δὲ ποταμοὺς ὕδατος εὐθέως ἐρεύγεται· Ἐπάταξε γὰρ πέτραν, καὶ ἐῤῥύησαν ὕδατα, καὶ ποταμοὶ κατεκλύσθησαν· καὶ ἡ ξηρὰ πέτρα τὸ πρὶν καὶ ἄγευστος ὕδατος, πηγὴ ποταμῶν  καὶ μήτηρ ὑδάτων ἐγίνετο·  οὐδὲν  γὰρ ἄγονον,  ᾧ γονὴν  ἐπιτάττει  Θεός. Ὁ τότε τοίνυν  τὴν  ἄγονον πέτραν μεταβαλὼν εἰς λίμνην, καὶ νῦν τὴν στείραν Ἐλισάβετ παιδογόνον ἐκέλευσεν ἀναδειχθῆναι μητέρα, καὶ τὴν ἄκαρπον κατάκαρπον ἔδειξε, καὶ τὴν τῷ γήρᾳ βεβαρημένην ὡς νεόγαμον κόρην. Ὅτε πρὸς τάφον  ἠπείγετο, τότε πρὸς τοκετὸν εὐτρεπίζετο· ὅτε τὸ σῶμα τὸ γῆρας ἐμάρανε, τότε τὴν μήτραν ὁ Θεὸς ἀνενέωσε· καὶ ὅπερ διὰ τὸν χρόνον ἀπέβαλε, διὰ τὸν  Πλάστην ἀνέλαβε·  καὶ ὅπερ ἡ νεότης  ἀπώλεσε, τὸ γῆρας ἀπητεῖτο·  ὅτε γείτων  ἐγένετο τοῦ θανάτου, τότε παιδὸς ὠνομάζετο μήτηρ· καὶ τοὺς τῆς μάμμης ὑπερβαίνουσα χρόνους, εἰς μητρικὴν ἐνέπιπτε φροντίδα, καὶ βρέφος ἐπὶ τῆς ἀγκάλης ἐβάσταζεν, ἡ βακτηρίας διὰ τὸ γῆρας πρὸς ἐπίβασιν χρῄζουσα· καὶ πρωτότοκον  ἡ γραῦς ἐψηλάφα παιδίον, καὶ στείρα παραδόξως ἐγέννησεν, ἵνα παρθένος τίκτουσα παρὰ φύσιν  πιστευθῇ. Ἀμφότερα καινὰ  καὶ  παράδοξα· στείρα γὰρ καὶ  παρθένος ἀπροσδόκητοι μητέρες. Τούτου δὲ τοῦ παραδόξου τοκετοῦ μηνυτὴς  τῷ γέ 50.786 ροντι Ζαχαρίᾳ ὁ ἀρχάγγελος ἐπέμφθη Γαβριήλ· καὶ στὰς ἐκ δεξιῶν τοῦ θυσιαστηρίου ὤφθη αὐτῷ· Καὶ ἐταράχθη, φησὶ, Ζαχαρίας ἰδὼν, καὶ φόβος ἐπέπεσεν ἐπ' αὐτόν. Εἶδε γὰρ  ὅπερ  οὐκ  εἶδέ  ποτε,  πῦρ  φθεγγόμενον,  ἀσώματον  ἄνθρωπον,  ἀψηλάφητον σχῆμα, ἀσυνείκαστον θέαν, ὄψιν ἀσύγκριτον, ἀεροβάτην δρομέα, πτηνὸν ἀνθρωπόμορφον·  καὶ  Ἰδὼν  ἐταράχθη.  Ἰδὼν  δὲ  αὐτὸν  ταραττόμενον  ὁ ἄγγελος, χρησταῖς ἐπαγγελίαις φυγαδεύει τὸν φόβον· Μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία, διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου· καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην·  καὶ ἔσται χαρά σοι καὶ ἀγαλλίασις· καὶ πολλοὶ  ἐπὶ τῇ γεννήσει  αὐτοῦ χαρήσονται.  Μὴ φοβοῦ,  Ζαχαρία· οὐ  φόβον  ἐπισείων  ἐλήλυθα,  ἀλλὰ  χαρᾶς  σοι μηνυτὴς  παραγέγονα· ποίας χαρᾶς; Ἡ γυνή  σου Ἐλισάβετ γεννήσει  σοι υἱὸν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην· οὗτος ὡς ἑωσφόρος ἐπιφαύσει τῷ κόσμῳ, καὶ τὸ σκότος τῆς ἀγνωσίας διώξει, τὸν τῆς δικαιοσύνης ἐπικαλούμενος  ἥλιον. Ὁ ὀπίσω γάρ μου ἐρχόμενος, ἔμπροσθέν μου γέγονεν· οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς λῦσαι τὸν ἱμάντα τοῦ ὑποδήματος. Καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐν πνεύματι  καὶ δυνάμει τοῦ Ἠλίου. Τὸ πνεῦμα τοῦ Ἠλίου κατῴκησε καὶ εἰς τὸν Ἰωάννην· πνεύματα γὰρ προφητῶν προφήταις ὑποτάσσεται· καὶ σχεδὸν ἐν πᾶσιν εὑρίσκομεν ὅμοιον τῷ Ἠλίᾳ τὸν Ἰωάννην.

Ἐκεῖνος ἐν ὄρεσι διῃτᾶτο, καὶοὗτος ἐν τῇ ἐρήμῳ διέτριβεν· ἐκεῖνον κόρακες ἔτρε φον, καὶ οὗτος ἀκρίδας βοτανῶν ἤσθιεν· ἐκεῖνος μηλωτὴν περιεβάλλετο, καὶ οὗτος τρίχας καμήλων· ἐκεῖνος αὐστηρὸς ἦν καὶ ἐλεγκτικὸς, καὶ οὗτος ὁμοίως· ἐκεῖνος  τὸν Ἀχαὰβ ἤλεγχε  τὸν βασιλέα τῶν  Ἰουδαίων,  καὶ Ἰεζάβελ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ· Σὺ εἶ, φησὶν, ὁ διαστρέφων τὸν Ἰσραὴλ, καὶ ὁ οἶκος τοῦ πατρός σου· καὶ ὁ Ἰωάννης τὸν Ἡρώδην καὶ Ἡρωδιάδα· Οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ  σου· καὶ αὐτὸς προπορεύσεται ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλίου, ἐπιστρέψαι καρδίας πατέρων ἐπὶ τέκνα. Τί ἐστιν, Ἐπιστρέψαι καρδίας πατέρων ἐπὶ τέκνα; Οἱ πατέρες τῶν Ἰουδαίων, ὁ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ, καὶ οἱ δώδεκα πατριάρχαι, καὶ πάντες οἱ δίκαιοι,   ὁρῶντες   φιλαμαρτήμονα   τὸν   λαὸν,   καὶ   ἑτοίμως   ἐκπορνεύοντα   εἰς ἀλλοτρίους θεοὺς, ἀπεστρέφοντο αὐτοὺς ὡς τοιούτους. Ἀφ' οὗ δὲ Ἰωάννης ἐκήρυξε τὸ βάπτισμα τῆς μετανοίας, πολλοὶ ἐπεστράφησαν πρὸς τὸν Θεόν. Ὁρῶντες οὖν οἱ πατέρες αὐτῶν  ἐπιστρέφοντας  αὐτοὺς πρὸς τὸν  Θεὸν, καὶ αὐτοὶ  ἐπέστρεψαν τὰς καρδίας αὐτῶν  πρὸς αὐτούς· καὶ τοῦτό ἐστι τὸ, Ἐπιστρέψαι καρδίας πατέρων  ἐπὶ τέκνα, ἑτοιμάσαι Κυρίῳ λαὸν κατεσκευασμένον, περιούσιον· περὶ οὗ ∆αβὶδ ὁ προφήτης  προεκήρυξε λέγων·  Αὕτη ἡ γενεὰ  ζητούντων  τὸ  πρόσωπον  τοῦ  Θεοῦ Ἰακώβ.Ἔτι τὸν γέροντα Ζαχαρίαν ἡ κύησις τοῦ παιδὸς ἡ παράδοξος ἐκπλήττει, ἔτι πρὸς τὸν ὑπερώριον τοκετὸν δυσχεραίνει, μὴ λογισάμενος συνετῶς, ὅτι ὁ κεραμεὺς τῆς γαστρὸς δύναται τὴν πεπαλαιωμένην  ἀνακαινίσαι μήτραν. ∆ιὸ καὶ πρὸς τὸν τῆς ἀπιστίας  ἐξεκυλίσθη  κρημνόν.  Τοῦ  γὰρ  ἀγγέλου  λέγοντος,  Ἰδοὺ  ἡ  γυνή  σου Ἐλισάβετ τέξεταί  σοι υἱὸν,  καὶ  καλέσεις  τὸ  ὄνομα  αὐτοῦ  Ἰωάννην,  ὁ Ζαχαρίας ἀπομάχεται τῷ λόγῳ, καί φησιν· Κατὰ τί γνώσομαι τοῦτο; ἐγὼ γάρ εἰμι πρεσβύτης, καὶ ἡ γυνή μου προβεβηκυῖα ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῆς. Πόθεν μοι, φησὶ, τὸ ἀσφαλὲς ὑπάρξει; ποῖόν μοι τῆς ἐπαγγελίας  δύνασαι παραστῆσαι τεκμήριον; ∆εῖξόν μοι καὶ νῦν ῥάβδον, ὡς ἐπὶ Ἀαρὼν τοῦ ἀρχιερέως, ἀνθήσασαν, καὶ τότε σοι πιστεύσω ὅτι καὶ γῆρας δύναται καρποφορῆσαι παιδίον. Ἐγὼ γάρ εἰμι πρεσβύτης, καὶ ἡ γυνή μου προβεβηκυῖα ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῆς.Τὰ ῥήματά  σου χρηστά· τὸ  δὲ  ἐπάγγελμα  δύσπιστον. Παῖδά μοι  προξενεῖς,  μετ' ἐλπίδας  ἐλπίδα·  ὁ τῆς  ἀκμῆς  μου παρελήλυθε  χρόνος·  τὸν  τῆς  νεότητος   ἀκάρπως  κατανήλωσα  βίον.  Ὅτε ὡς  ξύλον  ἐγενόμην  ξηρὸν,  τότε  καρποφορεῖν ἀναγκάζεις   με·  κυρτοβατῶν   τὴν  ἀγορὰν  περιέρχομαι,  οὐκ  ἔτι  πρὸς  οὐρανὸν ἀνανεύειν ἰσχύω· πρὸς τὴν συγγενίδα γῆν κατασύρει με τὸ γῆρας· γῆ γάρ εἰμι, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσομαι· μόλις τὸ βῆμα τῶν  ποδῶν μεταφέρω· οὐκ ἀρκοῦσιν οἱ δύο μοι πρὸς ἐπίβασιν πόδες· ἀντὶ τρίτου ποδὸς βακτηρίαν βαστάζω· χειραγωγοῦ γὰρ μέχρι νῦν οὐκ εὐπόρησα τέκνου· τάφος εἰμὶ κινούμενος, καὶ νεκρὸς ὁδοιπόρος. Πῶς οὖν ἀπὸ τοῦ νῦν ἐμὲ τέκνον ὀνομάσει πατέρα; Ἐγὼ γάρ εἰμι πρεσβύτης, καὶ ἡ γυνή μου προβεβηκυῖα ἐν  ταῖς  ἡμέραις αὐτῆς.  Ὅτε τῷ  τάφῳ  τὸ γῆράς  με προσάγει, τότε νυμφικῆς   ἐπιβήσομαι  κοίτης,   καὶ  παῖδα   φυτουργήσω   τοῦ  τῆς   νεότητός   μοι δεδυκότος ἡλίου; Κἀγὼ διὰ τὸν χρόνον ἐξίτηλος, καὶ τῆς Ἐλισάβετ ἡ μήτρα νενέκρωται.Κατὰ τί  οὖν  γνώσομαι  τοῦτο;  Ἐγὼ  γάρ  εἰμι  πρεσβύτης, καὶ  ἡ  γυνή  μοι προβεβηκυῖα ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῆς. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῷ· Ἐγώ εἰμι Γαβριὴλ ὁ παρεστηκὼς ἐνώπιον  τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀπεστάλην  λαλῆσαι  πρὸς σὲ, καὶ εὐαγγελίσασθαί σοι ταῦτα. Καὶ ἰδοὺ ἔσῃ σιωπῶν, καὶ μὴ δυνάμενος λαλῆσαι, ἄχρι ἧς ἡμέρας γένηται ταῦτα, ἀνθ' ὧν οὐκ ἐπίστευσας τοῖς λόγοις μου, οἵτινες πληρωθήσονται  εἰς  τὸν  καιρὸν  αὐτῶν.  Καὶ ἰδοὺ  ἔσῃ σιωπῶν  καὶ μὴ δυνάμενος λαλῆσαι. Βούλομαί τι ποιῆσαι, καὶ πῶς ἐρωτᾷς; θαυματουργῆσαι προῄρημαι, καὶ τὸντρόπον ζητεῖς; Ὅλως δὲ περιεργάζῃ τῶν ἐμῶν ἔργων τὴν ἀρχήν. Μὴ ἀδυνατεῖ παρὰ τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα; Εἰπέ μοι, πόθεν ὁ Ἰσαὰκ ἐτέχθη; οὐκ Ἀβραὰμ αὐτὸν ἐγέννησεν ὁ πρεσβύτης,  καὶ  Σάῤῥαν  τὴν  στείραν  ἐκάλεσε  μητέρα;  εἰς  τὴν  αὐτὴν  ἐμπεσὼν προσδοκίαν, διὰ τί τοὺς ἐμοὺς ὡς ἐκεῖνος οὐ παρεδέξω λόγους; ∆ιὸ ἔσῃ σιωπῶν, καὶ μὴ δυνάμενος  λαλῆσαι, ἀνθ' ὧν  οὐκ ἐπίστευσας τοῖς λόγοις  μου. ∆ήσω σου τὴν γλῶσσαν τὴν πρὸς ἄτακτον  κινηθεῖσαν  ἀπόκρισιν· ἐν ᾧ τὴν ἁμαρτίαν ἐγέννησας ὀργάνῳ,  ἐν  αὐτῷ  καὶ  παιδεύθητι·  ∆ι'  ὧν  γάρ  τις  ἁμαρτάνει,  διὰ  τούτων  καὶ κολάζεται. ∆ιὸ Ἔσῃ σιωπῶν, καὶ μὴ δυνάμενος λαλῆσαι, ἀνθ' ὧν οὐκ ἐπίστευσας τοῖς λόγοις μου· τοῖς ῥήμασί μου λαλῶν οὐκ ἐπίστευσας, σιωπῶν τοὺς λόγους ἀνάμεινον, Οἵτινες πληρωθήσονται εἰς τὸν καιρὸν αὐτῶν· τὰ γὰρ παρ' ἀνθρώποις ἀδύνατα παρὰ τῷ Θεῷ δυνατά. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

Πρώτη  εισαγωγή και δημοσίευση  κειμένων  απο την Ελληνική Πατρολογία Ιωάννου Χρυσοστόμου (Τόμοι 47 έως 64)  στό Ορθόδοξο Διαδίκτυο

Η ψηφοποίηση κειμένων ,αναρτήσεων και εικόνων έγινε απο τόν Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: