14 ΟΜΙΛΙΑ ΝΕ΄ Και είπε Λάβαν τω Ίακώβ Οτι γαρ αδελφός μου εί σύ

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν

Τόμος 54

14 ΟΜΙΛΙΑ ΝΕ΄.Και είπε Λάβαν τω Ίακώβ  Οτι γαρ αδελφός μου εί σύ, ού δουλεύσεις μοι δωρεάν απάγγειλόν μοι, τίς ο μισθός σου.

α. Ίκανώς ήμας χθες τα προοίμια της άποδημίας του δικαίου της φιλοσοφίας αύτοΰ το μέγεθος έπαίδευσε, δι' ην αιτίαν τοσαύτης της ύποσχέσεως ήξιώθη παρα τοΰ Θεοΰ. Θαρσήσας πάλιν, δια της αιτήσεως και της εύχης, ην έποιήσατο προς τον τών όλων Θεον, άρκοΰσαν ήμΐν απασι διδασκαλίαν παρεΐχεν, ει βουληθείημεν προς μίμησιν διεγερθηναι της άρετης τοΰ δικαίου. Καί γαρ θαυμάσαι αξιον, όπως καί τήν δύναμιν ειδώς τοΰ ύποσχομένου, καί τών έπαγγελθέντων αύτω το μέγεθος άκηκοώς, ούδε ουτω μέγα τι καί ύπέρογκον αιτησαι κατεδέξατο· άλλ' έκεΐνα μόνον αιτήσας, απερ χθες ήκούσατε, οσα προς τήν έφήμερον αύτω τροφήν άρκειν ήδύνατο, και τήν τοΰ σώματος περιβολήν παρασχεΐν, ύπισχνεΐται, ει τήν έπάνοδον αύτω τήν εις τα οικεΐα χαρίσαιτο, καθάπερ ύπέσχετο, πάντων αύτω δεκάτας δώσειν, ών αν λάβοι παρ' αύτοΰ· δια πάντων δεικνυς αύτοΰ το φιλόθεον, καί αύτον έπιγραφόμενος τών άπάντων χορηγον, καί διδάσκων ήμας μόνω αύτω πάντων ειδέναι χάριν. Ή,δει γαρ ο δίκαιος, ειδώς της άφάτου αύτοΰ φιλανθρωπίας τήν ύπερβολήν, καί έννοών τοΰτο έξ ών εις τον αύτοΰ πατέρα έπεδείξατο, οτι καί αύτον έν πολλή καταστήσει τη περιουσία· καί τούτων μεν αύτος ούδεν αιτεΐ παρα τοΰ Δεσπότου, ούδε άνέχεται περί τούτων ικεσίαν προσαγαγεΐν, άλλα δι' ών ύπέσχετο τας δεκάτας δώσειν, εδειξεν οπως έν απασι θαρρεΐ τη τοΰ ύποσχομένου δυνάμει. 

Δια γαρ τοΰτο καί αύτος, ήνίκα αύτω διελέγετο, ελεγεν· ’Εγώ ειμι ο Θεος Άβρααμ, καί Ίσαακ τοΰ πατρός σου· μή φοβοΰ. Εννόησον, φησίν, οτι καί ο πατριάρχης, καθάπερ ξένος καί άγνωστος εις τήν γην ταύτην παραγεγονώς, εις τοσαύτην ήλθε περιφάνειαν, ώς έν τοΐς άπάντων είναι στόμασι. Καί τον πατέρα δε τον σον λογίζου, οτι έν έσχάτω γήρα τω πατρί τεχθείς, ουτως ηύξήθη, ώς έπίφθονον γενέσθαι τοΐς έγχωρίοις αύτόν. Ταΰτα ούν καί αύτος προσδοκών, πάντα φόβον καί άγωνίαν άποσεισάμενος, εχου της άποδημίας. Ταΰτα ο δίκαιος λογισάμενος, καί ού προς τήν έν τω παρόντι κατάστασιν άπιδών (ούδεν γαρ ολως έπεφέρετο· πώς γαρ, μόνος ων καί οδοιπορεΐν αναγκαζόμενος;), άλλ' ήδη τοΐς της πίστεως οφθαλμοΐς τήν μετ' ού πολυ μέλλουσαν αύτω εσεσθαι εύπορίαν προορών, τήν οικείαν εύγνωμοσύνην έπιδείκνυται, καί μηδέπω λαβών ύπισχνεΐται, άξιοπιστοτέραν αύτης της πείρας τών πραγμάτων είναι νομίζων τήν έπαγγελίαν τοΰ Δεσπότου.

Ούδε γαρ ουτω τοΐς όρωμένοις και έν χερσί κρατουμένοις θαρρεΐν οφείλομεν, ώς ταΐς παρα του Θεού ύποσχέσεσι, καν μή παρ' αύτον τον καιρόν εις εργον έκβωσι. Θάρσος τοίνυν μέγιστον λαβών έκ των παρα του Θεου προς αύτον ρηθέντων ο δίκαιος, ε’ίχετο της άποδημίας. Πως γαρ ούκ εμελλε θαρρεΐν, άκούσας, ότι Ίδου έγώ μετα σου ειμι, διαφυλάττων σε έν τη όδω πάση, ού έαν πορεύση, καί πληθυνω το σπέρμα σου, καί άποστρέψω σε πάλιν εις τήν γην ταύτην, και ού μή σε έγκαταλίπω, εως ού πάντα εύδοκήσω εις εργον άγαγεΐν τα έπαγγελθέντα; Άλλ', όπερ χθες ελεγον, έννόει καί του Θεου τήν εύμήχανον σοφίαν, καί του δικαίου τούτου τήν πολλήν ύπομονήν καί εύγνωμοσύνην. Μετα γαρ ταύτας τας ύποσχέσεις άναστας, ωρμησεν έπί τήν Χαρραν, καί πάλιν άλήτου καί ξένου τρόπον ποιεΐται τήν άποδημίαν, καί δια πάντων άπολαύει της άνωθεν εύνοίας, του φιλανθρώπου Θεου άπαντα αύτω προοδοποιουντος, καί τήν οικείαν ύπόσχεσιν δια των εργων έπιδεικνυμένου. Ό γαρ ειπών, ότι Μετα σου ειμι, διαφυλάττων σε έν τή όδω, ού έαν πορεύση, ούτος ώδήγησε καί ήγαγε τον δίκαιον έπί το φρέαρ του υδατος, ενθα έπότιζον τα ποίμνια οι έγχώριοι· παρ' ών πυθόμενος τα περί του Λάβαν του άδελφου της μητρος αύτου, καί μαθών τα κατ' αύτον άπαντα, ειτα καί τήν τούτου θυγατέρα καί τα ποίμνια θεασάμενος, όρων τε τους έγχωρίους ού δυναμένους αύτοις άρκέσαι προς το μετακινήσαι τον λίθον του φρέατος, καί ποτίσαι τα πρόβατα, έπιδραμών ούτος, όπερ έκεΐνοι ποιήσαι ούκ ισχυον, αύτος ύπο τής άνωθεν συμμαχίας δυναμούμενος, προφθάνει ταΐς εύεργεσίαις τον Λάβαν, καί μετακινήσας τον λίθον, ποτίζει τα πρόβατα, άπερ ενεμεν ή 'Ραχήλ. Ειτα άσπασάμενος τήν κόρην, καί γνωρίσας τίς τε εΐη, καί πόθεν παραγέγονεν, εμενεν έφ' έαυτου. Άλλ' έπειδή Θεος ήν ό άπαντα τω δικαίω προοδοποιων, ούτος καί τήν κόρην διήγειρε μετα πολλου του τάχους δραμεΐν καί άναγγεΐλαι ταυτα τω πατρί, ος άδελφος έτύγχανε τής τούτου μητρος, καί διηγήσασθαι τήν τε εύεργεσίαν τήν παρ' αύτου γενομένην εις τε αύτήν καί τα ποίμνια, καί ότι ού ξένος τίς έστιν ούδε άγνωστος, άλλα τής άδελφής υιός.

Σκόπει μοι, άγαπητε, τής θείας Γραφής τήν άκρίβειαν, όπως ήμΐν άπαντα σαφως διηγεΐται, παιδεύουσα ήμάς των παλαιών τους τρόπους, καί όσην έπεδείκνυντο τήν προθυμίαν περί τήν φιλοξενίαν.

'Ίνα γαρ δείξη και της κόρης το πρόθυμον, ούχ άπλώς είπεν, ότι Άπηλθε, καί άπήγγειλε τα γεγενημένα, άλλα Δραμουσα, άντί του, μετα πολλης της περιχαρείας. Είτα καί περί του Λάβαν, ος πατήρ αύτης έτύγχανε, φησίν, ότι ταυτα άκούσας παρα της κόρης, εδραμε καί αύτος εις συνάντησιν του Ιακώβ, καί άσπασάμενος αύτον εισήγαγεν εις τον οίκον αύτου.

β. Καί μαθών ο Λάβαν άπαντα παρ' αύτου μετ' άκριβείας, Είπε, φησίν, αύτω· ’Εκ τών οστέων μου καί έκ τών σαρκών μου εί σύ. Τής άδελφής, φησί, της έμης τυγχάνων υιος, ούδεν ετερον, ή σαρξ ήμών τυγχάνεις, καί άδελφος ήμέτερος. Καί ήν μετ' αύτου, φησί, μηνα ήμερών. Λοιπον ως έν οικία ιδία, ουτω διηγεν ο δίκαιος, έν άδεία τυγχάνων καί πάσης άπηλλαγμένος φροντίδος. Άλλ' έπειδή Θεος ήν ο τα πάντα προς το συμφέρον οικονομών τω δικαίω τούτω, καί έν άπασιν αύτω τήν παρ' έαυτοΰ συνεργίαν χαριζόμενος, ούτος καί του Λάβαν τήν προθυμίαν διήγειρε, και ορών του άνδρος τήν έπιείκειαν, φησί προς αύτόν·

Ότι γαρ άδελφός μου εί συ, ού δουλεύσεις μοι δωρεάν· άπάγγειλόν μοι, τίς ο μισθός σου έστίν. Ορα πώς μεν αύτος έπεζήτησεν ούδεν, ο δε Λάβαν μόνον άφ' έαυτου τουτο προτίθησι τω δικαίω. Καί σκόπει μοι πώς, έπειδαν ύπο της άνωθεν χειρός τις βοηθηται, πάντα αύτω κατα ρουν πρόεισιν. Ού δουλεύσεις μοι, φησί, δωρεάν· άπάγγειλόν μοι, τίς ο μισθός σου έστί. Καίτοι άγαπητώς είχεν ο μακάριος ούτος, καί το άπλώς της έφημέρου τροφης άπολαύειν, καί πολλήν καί ύπερ τούτου ήθελεν αύτω χάριν εχειν· άλλ' έπειδή αύτος πολλήν τήν έπιείκειαν έπεδείξατο, προλαβών ο Λάβαν μισθον αύτω τελέσειν ύπισχνειται, ον αν αύτος προθή. Τί ουν ο δίκαιος;

Όρα μοι καί ένταυθα της συνέσεως αύτου τήν ύπερβολήν, καί πώς ούδεμίαν εχει περί χρημάτων συλλογήν έπιθυμίαν, ούδε καθάπερ μισθωτός τις άκριβολογειται προς τον Λάβαν, καί ετερόν τι άπαιτει, άλλα μεμνημένος της μητρος καί τών έντολών του πατρος, καί της οικείας σωφροσύνης δεικνυς τήν ύπερβολήν, φησί προς τον Λάβαν· Δουλεύσω σοι έπτα ετη περί 'Ραχήλ της θυγατρός σου της νεωτέρας. Ταύτην γαρ έξ άρχης θεασάμενος έπί του φρέατος, ήγάπησα. Καί όρα εύγνωμοσύνην άνδρός. Έαυτω καί τον χρόνον ορίζει, καί δια του χρόνου τών έτών Ικανήν βάσανον της οικείας σωφροσύνης παρέχει. Καί τί θαυμάζεις, αγαπητέ, ακουων οτι επτά ετη δουλευειν υπέσχετο υπέρ της αγαπωμένης κόρης; 'Ίνα γαρ δείξη ή θεία Γ ραφή, οπως ο πόθος ο πολύς έπετέμετο και τον κάματον αύτω καί του χρόνου το μηκος, φησί·

Καί έδουλευσεν Ιακώβ περί 'Ραχήλ επτα ετη, και ήσαν έναντίον αύτου ως ήμέραι ολίγαι, παρα το αγαπάν αύτον αύτήν. Ό των επτα, φησίν, έτών αριθμός ολίγαι ήμέραι ένομίζοντο δια τήν αγάπην τήν υπερβάλλουσαν τήν περί τήν κόρην. Όταν γαρ τρωθή τις τω πόθω της αγάπης, ούδέν ορά τών δυςχερών, αλλ' άπερ αν ή κινδύνων μεστα, καί πολλης ετέρας ταλαιπωρίας, πάντα κουφως φέρει, προς εν ορών μόνον, ώστε τον οίκεΐον αποπληρώσαι πόθον. Άκουωμεν οί ράθυμοι καί αναπεπτωκότες, οί πολλήν περί τον Δεσπότην αγνωμοσυνην έπιδεικνυμενοι. Εί γάρ ο δίκαιος ούτος διά τον της κόρης πόθον επτά έτών αριθμον δουλευσαι κατεδέξατο, καί τήν απο της ποιμενικης ταλαιπωρίαν υπομεΐναι, καί ούδέ α’ίσθησιν έλάμβανεν ού τών πόνων, ού του μήκους του χρόνου, αλλα πάντα αύτω κουφα καί ράδια έφαίνετο, καί τη προσδοκία της απολαυσεως τρεφόμενος, ως ήμέρας ολίγας τον πολυν έκεΐνον είναι χρόνον ένόμιζε· ποίαν ήμεΐς εξομεν απολογίαν μηδέ τον ομοιον πόθον περί τον Δεσπότην τον ήμέτερον, τον εύεργέτην, τον κηδεμόνα, τον πάντα ήμΐν γινόμενον έπιδεικνυμενοι;

Άλλ' αν μέν βιωτικον κέρδος πρόκειται, πάντα προθυμως υπομένειν αίρουμεθα, καν κάματον εχη, καν άλλην τινα ταλαιπωρίαν, καν αίσχυνην, καν κόλασιν τήν έν τω παρόντι, τήν έν τω μέλλοντι· δια δέ τήν ήμετέραν σωτηρίαν, καί υπέρ του τήν άνωθεν έπισπάσασθαι ροπήν, χαυνοι καί άναπεπτωκότες καί διαλελυμένοι φαινόμεθα. Καί ποία ήμΐν εσται συγγνώμη, τίς δέ απολογία ουτω ραθυμως διακειμένοις, καί ούδέ οσον ο μακάριος ούτος περί κόρην τον πόθον έπεδείξατο, τοσαυτην αγάπην περί τον Θεον έπιδείξασθαι βουλομένοις, καί ταυτα τοσαυτας εχοντες αριθμεΐν εύεργεσίας είς ήμάς γεγενημένας, καί καθ' εκάστην ήμέραν γινομένας; Άλλ' εί καί ήμεΐς ουτως αγνώμονες, αλλ' ούχ ο Παυλος ουτως, ο τοσουτον ζέων τω πνευματι, καί πεπυρωμένος είς τον περί τον Θεον πόθον, ως έκεΐνα τα της ψυχης αύτου άξια φθέγξασθαι ρήματα καί αναβοησαι, καί είπεΐν· Τίς ήμάς χωρίσει απο της αγάπης του Χριστου; Όρα λέξεως εμφασιν· ορα πόθου τυραννικου μανίαν· ορα αγάπην πεπυρωμένην. Τίς ήμάς χωρίσει; Τί, φησίν, εστιν, ο δυναται της αγαπης ημάς αποστερησαι της προς τον Θεόν; τί των ορωμένων, τί των μή ορωμένων;

γ. Είτα βουλόμενος καί κατ' είδος απαντα απαριθμήσασθαι, καί πασιν ημΐν κατάδηλον ποιήσασθαι τον πόθον τον ακάθεκτον, ον περί τον Δεσπότην εκέκτητο, επήγαγε λέγων· Θλίψις, η στενοχωρία, η λιμος, η διωγμος, η γυμνότης, η κίνδυνος, η μαχαιρα;

Ώ ψυχης μαινομένης μανίαν σωφροσύνης μητέρα , φησι, των επαγομένων ημΐν δυνήσεται ημας αποστησαι της προς τον Θεον αγάπης; Αί θλίψεις αί καθημεριναί; Ούδαμως. Άλλ' αί στενοχωρίαι; Ούδε αύται. Άλλ' οί διωγμοί; Ούδ' ολως. Άλλα τί; λιμός; Ούδε τούτο. Άλλα κίνδυνοι; Καί τί λέγω λιμον καί γυμνότητα καί κινδύνους; αλλα μαχαιρα; Αύτος, φησίν, ο θάνατος επαγόμενος τούτο ίσχΰσαι ού δυνήσεται· αμήχανον γαρ καί πάντα αδύνατον. Ούδείς έτερος ούτως αγαπησαι κατηξιώθη τον Δεσπότην, ώς η μακαρία αυτη ψυχή. Καθάπερ γαρ απαλλαγείς τοΰ σώματος, και μετάρσιος, ώς είπεΐν, γεγονως, και ούδε επί της γης βαδίζειν νομίζων, ουτως απαντα φθέγγεται. Ό γαρ περί τον Θεον πόθος, καί η πεπυρωμένη αγάπη μετέστησεν αύτοΰ τον λογισμον απο των αίσθητων επί τα νοητα, καί απο των παρόντων επί τα μέλλοντα, καί απο των βλεπομένων επί τα μή ορώμενα. Τοιοΰτον γαρ η πίστις, καί η περί τον Θεον αγάπη. Καί ίνα μάθης αύτοΰ τήν πολλήν εύγνωμοσυνην, ορα τον ουτως αγαπωντα τον Δεσπότην, καί εκκαιόμενον είς τον περί αύτον πόθον, ελαυνόμενον, διωκόμενον, μαστιζόμενον, μυρία δεινα ύπομένοντα, καί λέγοντα· Έν κόποις περισσοτέρως, εν πληγαΐς ύπερβαλλόντως, εν θανάτοις πολλάκις· ύπο Ιουδαίων πεντάκις τεσσαράκοντα παρα μίαν έλαβον· τρίς ερραβδίσθην· απαξ ελιθάσθην· νυχθήμερον εν τω βυθω πεποίηκα, οδοιπορίαις πολλάκις, κινδυνοις ποταμων, κινδυνοις εν ψευδαδέλφοις, εν κόπω καί μόχθω· καί τοσαΰτα πάσχων έχαιρε καί ήγαλλιατο. Ή,δει γαρ καί επεπληροφόρητο, οτι οί προς το παρον πόνοι των μεγίστων αύτω βραβείων πρόξενοι γίνονται, καί οί κίνδυνοι στεφάνους έτικτον. Εί γαρ ο Ίακωβ δια τον περί τήν 'Ραχήλ πόθον ώς ημέρας ολίγας των έπτα ετων τον αριθμον ενόμιζε, πολλω μαλλον ο μακάριος ούτος ούδεν απαντα ηγείτο, πυρωθείς απαξ τω περί τον Θεον πόθω, καί δια τον αγαπώμενον Χριστον απαντα ύπομένων. Σπουδάσωμεν τοίνυν, παρακαλώ, και ήμεΐς άγαπησαι τον Χριστόν. Ούδέν γάρ έτερον, φησίν, ο Χρίστος ζητεΐ παρά σου, η το άγαπαν αύτον εξ όλης της καρδίας, καί ποιεΐν τάς εντολάς αύτου. Ό γάρ άγαπών αύτον καθ' ον δεΐ τρόπον άγαπαν, δηλονότι καί τάς αύτου επείγεται εντολάς ποιεΐν. Όταν γάρ τις περί τινα γνησίως διάκειται, πάντα πράττειν σπουδάζει, α τον άγαπώμενον εφέλκεσθαι δύναται εις τον περί αύτον πόθον. Καί ήμεΐς τοίνυν, εάν άγαπήσωμεν γνησίως τον Δεσπότην, καί τάς εντολάς αύτου πληρώσαι δυνησόμεθα, καί μηδέν πράττειν εκείνων τών παροξυναι δυναμένων τον άγαπώμενον. Τουτο ή βασιλεία τών ούρανών, τουτο ή άπόλαυσις τών άγαθών, τουτο τά μυρία άγαθά, το καταξιωθηναι γνησίως καί καθ' ον χρη δη τρόπον άγαπαν· άγαπήσομεν δέ αύτον γνησίως, εάν διά την περί αύτον άγάπην, και περί τους ομοδούλους πολλην επιδειξώμεθα την άγάπην. Έν ταύταις γάρ, φησι, ταις δυσιν εντολαις ολος ο νόμος καί οι προφηται κρέμανται, εν τω άγαπησαι Κύριον τον Θεόν σου εξ ολης της καρδίας σου, και εξ ολης της ισχύος σου, και εξ ολης της διανοίας σου, καί τον πλησίον σου ώς σεαυτόν. Τουτο τών άρετών το κεφάλαιον, τουτο πασών τών του Θεου εντολών ο θεμέλιος. Τη γάρ άγάπη τη περι τον Θεον συνεισέρχεται και ή περι τον πλησίον άγάπη. Ό γάρ άγαπών τον Θεον ού περιόψεται τον άδελφον, ούδέ τά χρήματα του οικείου μέλους προτιμήσει, άλλά πολλην περι αύτον επιδείξεται την φιλοτιμίαν, μεμνημένος του ειρηκότος, οτι ό ποιήσας ένι τούτων τών άδελφών μου τών ελαχίστων, εμοι εποίησε. Και εννοών, οτι διά της εις τον ομόδουλον θεραπείας αύτός εστιν ο τά γινόμενα οικειούμενος ο τών άπάντων Δεσπότης, μετά πολλης της προθυμίας άπαντα εργάσεται, και πολλην την δαψίλειαν περι την ελεημοσύνην επιδείξεται, ού προς την εύτέλειαν ορών του φαινομένου, άλλά προς το μέγεθος του οικειουσθαι επαγγειλαμένου τά εις τους πένητας γινόμενα. Μη δη παρατρέχωμεν άπλώς, παρακαλώ, το κέρδος τών ήμετέρων ψυχών, το φάρμακον τών ήμετέρων τραυμάτων. Τουτο γάρ, τουτο μάλιστα το φάρμακον τοσαύτην ήμΐν παρέξει την θεραπείαν, και ούτως άφανίσει τά έλκη τών ήμετέρων ψυχών, ώς μηδέ ίχνος μηδέ ούλην καταλειφθηναι· οπερ επι τών σωματικών τραυμάτων ούχ οιόν τε γενέσθαι. Καν γάρ μυριάκις τις τά φάρμακα τω οικείω τραύματι επιθη τά παρά τών ιατρών κατασκευαζομενα, αναγκη την ουλήν εν τω σώματι εναπομένειν· και εΙκοτως· σώμα γάρ εστι το θεραπευομενον. Ενταύθα δε επειδη ψυχή εστιν ή θεραπευομένη, επειδαν την οικειαν ευγνωμοσύνην επιδείξηται, πολλην δέχεται την επί το βέλτιον μεταβολην, και ούτως απαντα φυγαδεύεται τα έλκη, ως αν κονιορτος, ανέμου σφοδρού διεγερθέντος. Καί τούτων απαντων των υποδειγμάτων υπερπλήρεις ήμιν αι Γραφαί. Ούτως ο μακάριος Παύλος απόστολος γέγονεν απο διώκτου, καί ο πρότερον πορθών την Εκκλησίαν, ύστερον αυτος αυτής γέγονε νυμφαγωγός.

 δ. Είδες ακραν την μεταβολήν; είδες αφατον την μετάστασιν; Ούτω καί ο ληστης μυρίους εργασάμενος φονους, εν μια καιρού ροπή δια των ολιγων εκείνων ρημάτων ούτως απαντα απενίψατο τα αμαρτήματα, ως ακούσαι παρα τού Δεσπότου, οτι Σήμερον μετ' εμού εση εν τω παραδείσω. Ούτω και ο τελώνης, στήθος πλήξας, καί τα οικεια αμαρτήματα ομολογήσας, κατήλθε δεδικαιωμένος υπέρ τον Φαρισαίον. Άλλα τούτων μεν έκαστος ψυχής ευγνωμοσύνην επιδειξάμενος, καί τα πρότερα ομολογήσας πταίσματα. ούτω τής συγχωρήσεως απήλαυσεν. ίδωμεν δε ταύτης τής εντολής την ισχυν, καί οσην περιουσίας δύναμιν κέκτηται ή δαψιλης ελεημοσύνη, ίνα μαθόντες το εξ αυτής ήμιν εγγινόμενον κέρδος, προθύμως αυτην μετέλθωμεν. Τάχα γαρ τοσαύτη αυτής ή περιουσία, ως μη μόνον αμαρτήματα εκκαθαίρειν, αλλα καί αυτον τον θάνατον φυγαδεύειν. Καί λέγω τον τρόπον.

Καί τίς, φησίν, ελεημοσύνην επιδειξάμενος, τού θανάτου κρείττων γέγονε; Καί μην απαντας ορώμεν υπο την τυραννίδα τού θανάτου γινομένους. Μη θορυβηθής, αγαπητέ, αλλα μάθε δι' αυτών τών πραγμάτων, οπως ή τής ελεημοσύνης δύναμις ενίκησε καί τούτου την τυραννίδα. Ταβιθά τις εγένετο γυνη, ήτις διερμηνευομένη λέγεται Δορκάς· αύτη εργον εποιειτο καθ' έκάστην ήμέραν την απο τής ελεημοσύνης ευπορίαν συλλέγειν έαυτή· καί ενεδίδυσκε, φησί, τας χήρας, καί την αλλην απασαν ευπορίαν αυταις παρειχεν. ’Εγένετο δέ ασθενήσασαν αυτην αποθανειν. Άλλα βλέπε μοι ενταύθα, αγαπητέ, πώς αΐ τής θεραπείας απολαύουσαι, καί τα σώματα σκεπόμεναι απ' αυτής, εν καιρω την ευεργέτιν αμειβόμεναι, περιεστώσαι τον απόστολον, επεδείκνυον, φησί, τα ιμάτια, καί οσα εποίει μετ' αυτών ούσα ή Δορκας, καί την τροφον επεζήτουν, καί δάκρυα ίσως προσέχεον, καί εις πολυν οίκτον τον Απόστολον έφείλκοντο. Τί ούν ο μακάριος Πέτρος; Τα γόνατα θείς, φησί, προσηύξατο, καί έπιστρέψας προς το σώμα, είπε· Ταβιθα, άνάστηθι. Ή δε ηνοιξε τους οφθαλμούς αύτης, καί ίδοΰσα τον Πέτρον, άνεκάθισε. Δους δε αύτη χεΐρα, άνέστησεν αύτήν, καί φωνήσας τους άγίους καί τας χήρας, παρέστησεν αύτήν ζώσαν. Είδες δύναμιν τοΰ άποστόλου, μάλλον δε τοΰ ένεργοΰντος έν αύτω Δεσπότου; είδες οση της είς τας χήρας εύποιίας άμοιβή καί έν τω παρόντι καιρω γέγονε; Τί γαρ τοσοΰτον, είπέ μοι, παρέσχεν αυτη ταΐς χήραις, οσον αυται αύτήν ημείψαντο; ίμάτια παρέσχε καί τροφας αύταΐς, άλλ' αυται προς ζωήν αύτήν έπανήγαγον, καί τον θάνατον έξ αύτης δραπετεΰσαι έποίησαν· μάλλον δε ούχ αυται, άλλα δια τήν είς ταύτας θεραπείαν ο φιλάνθρωπος ήμών Δεσπότης. Ε’ίδετε φαρμάκου δύναμιν, άγαπητοί; Τοΰτο πάντες έαυτοΐς κατασκευάσωμεν· ούδε γαρ πολυτελές έστι, καίτοι γε τοσαύτην εχον τήν δύναμιν, άλλα καί σφόδρα ευωνον, καί ουτε δαπάνης δεΐται πολλης. Το γαρ της έλεημοσύνης μέγεθος ούκ έν τω πλήθει τών χρημάτων κρίνεται, άλλ' έν τη προθυμία τών διδόντων. Δια τοΰτο καί ο ποτήριον ψυχροΰ δους άπόδεκτος γέγονε, καί ή τα δύο λεπτα καταβαλοΰσα, ίνα μάθωμεν οτι πανταχοΰ γνώμην ορθήν έπιζητεΐ ο τών άπάντων Δεσπότης. Έστι πολλάκις καί ολίγα εχοντα πολλήν τήν δαψίλειαν της έλεημοσύνης έπιδείξασθαι, οταν ή ή προθυμία έρρωμένη· καί πάλιν το έναντίον, εστι καί πολλα κεκτημένον έλάττονα οφθηναι τών ολίγα έχόντων δια τήν της ίδίας γνώμης μικρολογίαν.

Εκχέωμεν ούν, παρακαλώ, τα οντα είς τους έν χρεία όντας μετα δαψιλοΰς γνώμης, έξ ών ο Δεσπότης ήμΐν κεχάρισται, καί αύτα τα παρ' αύτοΰ ήμΐν δοθέντα αύτω πάλιν ήμεΐς δώμεν, ίνα ουτω πάλιν μετα πολλης προσθήκης ήμέτερα γένηται. Τοσαύτη γαρ αύτοΰ ή φιλοτιμία, οτι καί άφ' ών εδωκε λαμβάνων, ούχ ήγεΐται τα ίδια λαμβάνειν, άλλα μετα πολλης ήμιν αύτα της φιλοτιμίας άποδιδόναι υπισχνειται· μόνον έαν ήμεΐς τα παρ' έαυτών έπιδείξασθαι βουληθώμεν, καί καθάπερ τη τοΰ Θεοΰ χειρί ταΰτα παρακατατιθέμενοι, ουτως αύτα τοΐς πένησι χορηγώμεν, είδότες οτι απερ αν ή χείρ έκείνη δέξηται, ούκ έκεΐνα μόνον άποδίδωσιν, άλλα καί πολυπλασίονα τα δοθέντα ουτος ήμΐν αύτα πάλιν χαρίζεται, τήν οίκείαν φιλοτιμίαν δια πάντων έπιδεικνύμενος. Καί τί λέγω, οτι αύτα πάλιν πολυπλασιάζει; Ή χειρ έκείνη δίδωσιν ούκ αύτα μόνον, άλλα μετα τούτων καί τήν βασιλείαν των ούρανων δωρεΐται, καί άνακηρύττει καί στεφανοΐ, καί τα μυρία άγαθα χαρίζεται, έαν έκ των παρ' αύτου δοθέντων μικρόν τι εισενεγκεΐν βουληθωμεν.

Μή γαρ βαρύ τι καί έπαχθες παρ' ήμων αιτεΐ; Τα περιττά της χρείας βούλεται άναγκαΐα ήμας ποιήσασθαι, καί απερ εικη καί μάτην έν τοΐς ταμιείοις έναπόκειται, ταυτα βούλεται ύφ' ήμων αύτων καλως διανεμηθηναι, ινα άφορμήν λαβών έντευθεν, λαμπρως ήμας στεφανώση. Σπεύδει γαρ καί έπείγεται, καί πάντα ποιεί καί πραγματεύεται, ώστε άξιωσαι ήμας ών καί έπηγγείλατο.

ε. Μή τοίνυν έαυτους άποστερήσωμεν, παρακαλω, των τοσούτων άγαθων. Ει γαρ οι περί τήν γην πονούμενοι καί ταλαιπωρουντες, τας έαυτων άποθήκας κενουντες, εις τήν γην καταβάλλουσι τα σπέρματα, καί τα πάλαι συνηγμένα σκορπίζουσι, καί μεθ' ήδονης τουτο ποιουσι, τη έλπίδι του πλείονος έαυτους παραμυθούμενοι, καί ταυτα ειδότες ώς καί άέρων άνωμαλίαι πολλάκις, καί γης άκαρπία, καί ετεραι πολλαί περιστάσεις, η άκρίδων στρατόπεδον, η έρυσίβης ή έφοδος της προσδοκίας διαμαρτεΐν έποίησε, καί όμως ταις χρησταις έλπίσιν έαυτους τρέφοντες, τα έν τοΐς ταμιείοις συνηγμένα τη γη παρακατατίθενται· πολλω μαλλον ήμας τα άπλως άποκείμενα σκορπίζειν εις τήν των πενήτων διατροφήν προσηκεν, ένθα ούκ ένι ποτε διαμαρτεΐν του τέλους, ούδε δεΐσαι τήν άποτυχίαν τήν έπί της γης γινομένην. Εσκόρπισε γαρ, φησίν, έδωκε τοΐς πένησιν. Άλλ' ακουε καί των έξης· Ή δικαιοσύνη αύτου μένει εις τον αιωνα του αιωνος. Ώ θαυμασίου σκορπισμου! Εν βραχεΐ τω χρόνω τήν διανομήν έποιήσατο, καί έν διηνεκεΐ τω αιωνι ή δικαιοσύνη αύτου διαμένει. Τί τούτου μακαριστότερον γένοιτ' αν ποτε; Δια τουτο, παρακαλω, τήν δια της έλεημοσύνης δικαιοσύνην έαυτοΐς έπισπασώμεθα, ιν' ή καί περί ήμων τουτο λέγεσθαι αξιον, ότι Εσκόρπισαν, έδωκαν τοΐς πένησιν, ή δικαιοσύνη αύτων μένει εις τον αιωνα του αιωνος. Επειδή γαρ ειπεν, Εσκόρπισεν, έδωκεν, ινα μή νομίσης ότι τα σκορπισθέντα άπώλετο, δια τουτο ταχέως έπήγαγεν, Ή δικαιοσύνη αύτου μένει εις τον αιωνα του αιωνος. Εκείνων, φησί, των σκορπισθέντων ή δικαιοσύνη άνάλωτος μένη, παντί τω αιωνι παρεκτεινομένη καί μηδέποτε πέρας λαμβάνουσα. Και μετά της έλεημοσύνης και της άλλης άρετης πολλήν τήν έπιμέλειαν ποιησώμεθα, καί τά πάθη της σαρκος καταστέλλωμεν, καί έξορίσωμεν έκ της έαυτών ψυχης πάσαν έπιθυμίαν άτοπον, πάντα πονηρον λογισμον, οργήν, θυμον, βασκανίαν, καί τήν εύμορφίαν της ψυχης διά πάντων καλλωπίζωμεν, ινα φαιδρόν αύτης καί λαμπρόν το κάλλος κατασκευάσαντες έπισπασώμεθα έαυτοΐς τον τών ούρανών Δεσπότην, καί μονήν παρ' ήμΐν καταξιώση ποιησαι. Ένθα γάρ αν ιδη ψυχης εύμορφίαν, εύθέως έκεΐ έφίπταται. Αύτος γάρ ειρηκεν, ότι Έπί τίνα έπιβλέψω, άλλ' η έπί τον πράον, καί ήσύχιον, καί ταπεινον, καί τρέμοντά μου τους λόγους; Είδες πώς ήμάς έδίδαξεν απαντα τά πνευματικά χρώματα τά δυνάμενα της ψυχης τήν εύμορφίαν φαιδράν άπεργάσασθαι; Έπί τον πράον, φησί, καί ήσύχιον, καί ταπεινόν. Είτα το πάντων κατασκευαστικον έπήγαγε, Καί τρέμοντά μου τους λόγους. Τί έστι το, Καί τρέμοντά μου τους λόγους; Τήν ύπακοήν τών του Θεού προσταγμάτων δι' αύτών τών έργων πληροΰντα, καθάπερ καί άλλαχοΰ φησι· Μακάριος ος καταπτήσσει πάντα δι' εύλάβειαν. Ει γάρ ήμεις, έπειδάν ιδωμεν οικέτην ήμέτερον μετ' έπιμελείας πολλης τά έπιτάγματα πληροΰντα τά ήμέτερα, καί πολλοΰ τοΰ φόβου καί τοΰ τρόμου, πλείονα τήν παρ' έαυτών εύνοιαν καί συμπάθειαν εις αύτον έπιδεικνύμεθα· πολλω μάλλον αν ο άγαθος Δεσπότης εις ήμάς τοΰτο έπιδείξηται. Διά τοΰτο τοίνυν ελεγεν· Έπ' έκεΐνον έπιβλέψω τον πράον, καί ήσύχιον, καί τρέμοντά μου τους λόγους. Τρέμωμεν τοίνυν, παρακαλώ, καί μετά πολλοΰ φόβου πληρώμεν αύτοΰ τους λόγους· αύτοΰ γάρ εισι λόγοι τά παρ' αύτοΰ ήμΐν δοθέντα προστάγματα· καί μαθόντες τίσιν άρέσκεται, καί τίνα προσίεται, έκεΐνα μετίωμεν, καί τοιοΰτοι γενέσθαι σπουδάζωμεν, ήσυχίαν, πραότητα, ταπείνωσιν πολλήν έπιδεικνύμενοι, καί πάντα τά παρ' αύτοΰ έπιτάγματα μετ' εύλαβείας πολλης μετερχόμενοι καί φόβου πολλοΰ, ινα τήν διάθεσιν της γνώμης της ήμετέρας άποδεξάμενος ο τών απάντων Δεσπότης, καί άρκεσθείς ήμών τη ύπακοη, έπιβλέψαι έφ' ήμάς καταξιώση. Έάν γάρ τοΰτο ποιησαι καταδέξηται, έν πάση άσφαλεία ήμάς καταστήσει· Έπιβλέψω γάρ, φησίν, άντί τοΰ, προνοίας άξιώσω, χεΐρα ορέξω, έν απασιν άντιλήψομαι, τάς παρ' έμαυτοΰ φιλοτιμίας μετά δαψιλείας παρέξω. Ταΰτα ούν απαντα μετίωμεν, παρακαλώ, ινα έπιβλέψη και έφ' ήμας ο Δεσπότης, και δυνηθείημεν καί τον παρόντα βίον άλύπως διανύσαι, καί τών μελλόντων άγαθών έπιτυχεΐν, χάριτι καί φιλανθρωπία του Κυρίου ήμών Ίησοΰ Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί αμα τω άγίω Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμή, νΰν καί άεί, καί εις τους αιώνας τών αιώνων. Αμήν.

Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο 

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν  Τόμος 54

Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: