Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν
Τόμος 54
8 ΟΜΙΛΙΑ ΜΘ΄ Αύται δε αι
γενέσεις, φησιν, Ισαάκ τού υιού Αβραάμ.
α. Πάλιν ύμάς έπί τήν συνήθη τράπεζαν άναγαγεΐν
βούλομαι, καί έκ των παρά του Μωϋσέως ρημάτων τήν έστίασιν ύμΐν
παραθεΐναι, μάλλον δε των του Πνεύματος. Ούδε γάρ άφ' έαυτου Μωϋσής ταυτα
ήμΐν έξέθετο, άλλ' ύπο του άγίου Πνεύματος ένηχούμενος. ’Ίδωμεν ούν
τί καί σήμερον ήμάς διδάξαι βούλεται. Ούδε γάρ άπλως ούδε εική τους βίους
ήμΐν των δικαίων έκτίθεται, άλλ' ινα ζηλώσωμεν τούτων τήν άρετήν, καί μιμηταί
γενώμεθα των έκείνοις κατωρθωμένων. Επειδή γάρ ήμΐν τά κατά τον
πατριάρχην άκριβως διηγησάμενος, καί τον τελευταΐον αύτου άθλον τον
έπί τή του μονογενούς σφαγή, διδάξας ήμάς πως άν τω Θεω αύτον καλλιέρημα,
ει καί μή αύτω εργω, άλλά τή προθυμία ειργάσατο, τέλος έπέθηκεν έκείνοις
τοΐς διηγήμασι· νυν ήμΐν έκτίθεται τά κατά τον Ισαάκ τον σφαγέντα καί μή
σφαγέντα· αινίγματι γάρ εοικε το γεγονός.
’Άκουσον γάρ Παύλου λέγοντος·
Πίστει προσενήνοχε τον Ισαάκ Αβραάμ πειραζόμενος· καί τον μονογενή
προσέφερεν ο τάς έπαγγελίας άναδεξάμενος. Ειτα ινα μάθωμεν άκριβως, πως
πίστει ταυτα πάντα διεπράττετο, καί έναντία τή ύποσχέσει ορων τά ύπ' αύτου
γίνεσθαι κελευόμενα, ούκ έταράττετο, φησίν· Όθεν αύτον καί έν παραβολή
έκομίσατο. Τί έστιν, Έν παραβολή έκομίσατο; Έπειδή γάρ αύτον εις θυσίαν άνήνεγκε,
καί άπηρτισμένην τήν γνώμην έπεδείξατο, αύτός γε τον στέφανον
άνεδήσατο, καί τον παΐδα λαβών έπανήει, καί ή θυσία διά προβάτου
έπληρουτο, καί έδείκνυ διά πάντων ο των όλων Θεος τής οικείας
φιλανθρωπίας τήν ύπερβολήν, καί ότι ού σφαγήναι τον Ισαάκ βουλόμενος τουτο
έπέταττεν, άλλά του δικαίου γυμνάζων τήν ύπακοήν. Άλλ' ώσπερ είδομεν του
πατριάρχου τήν άρετήν διά πάντων λάμπουσαν, φέρε καί τά κατά τον
Ισαάκ σήμερον εις μέσον προθέντες, ’ίδωμεν όπως καί αύτος το φιλόθεον
αύτου τής γνώμης διά πάντων έπιδείκνυται. Άξιον δε καί αύτών έπακουσαι τών
τής Γ ραφής ρημάτων. Αύται δε αι γενέσεις, φησίν, Ισαάκ του υιου
Άβραάμ. Άβραάμ έγέννησε τον Ισαάκ.
Ήν δε Ισαάκ έτων τεσσαράκοντα, ότε ελαβε Έεβέκκαν
θυγατέρα Βαθουήλ του Σύρου έκ τής Μεσοποταμίας, άδελφήν δε Λάβαν του Σύρου,
έαυτω εις γυναΐκα.
Σκόπει μοι, άγαπητε, τής θείας Γ ραφής τήν άκρίβειαν,
όπως ούδεν παρέργως τίθησι. Τίνος γαρ ενεκεν ημιν τον χρονον του
Ισαακ επισημαίνεται, καί φησιν, Ήν δε Ίσαακ ετών τεσσαράκοντα, οτε έλαβε τήν
Ρεβέκκαν; Ούχ άπλώς, ούδε είκη· άλλ' επειδή μέλλει μετα ταυτα της
Ρεβέκκας ημιν διηγεισθαι τήν στείρωσιν, καί οτι εξ εύχης του δικαίου
τα της παιδοποιίας αύτη γέγονε, βούλεται διδάξαι ημάς το μέγεθος της ύπομονης
του Ίσαακ, καί σημάναι τον χρόνον άκριβώς, οσον εν άπαιδία γέγονεν· ινα
καί ημεις ζηλουντες τον δίκαιον, ουτω προςεδρεύωμεν ταις προς τον Θεον
ίκεσίαις, επειδαν αίτώμέν τι παρ' αύτου. Εί γαρ ο δίκαιος ουτος ενάρετος ων,
καί τοσαύτης εύνοίας άπολαύων παρα του Θεου, τοσαύτην επεδείκνυτο σπουδήν
καί εύτονίαν, τον Θεον διηνεκώς παρακαλών, ώστε λυσαι της
'Ρεβέκκας τήν στείρωσιν, τί άν είποιμεν ημεις οί τοσαυτα φορτία
άμαρτημάτων έχοντες επικείμενα, καί μηδε το πολλοστον του δικαίου τούτου
μέρος επιδεικνύμενοι, άλλα κάν προς ολίγον σπουδήν τινα επιδειξώμεθα,
ναρκώντες καί άποπηδώντες, εί μή θάττον είσακουσθείημεν; Δια τουτο, παρακαλώ,
εκ τών τω δικαίω τούτω συμβάντων παιδευόμενοι, μηδέποτε παυώμεθα
τον Θεον παρακαλουντες ύπερ της συγχωρήσεως τών οίκείων πλημμελημάτων,
άλλα θερμήν καί ζέουσαν προθυμίαν επιδεικνυώμεθα καί μή άσχάλλωμεν, μηδε οκνηρότεροι
γινώμεθα, εί μή θάττον είσακουσθείημεν. Ισως γαρ, ίσως σοφιζομενος ημών
τήν διηνεκή προςεδρίαν ο Δεσπότης, διαναβάλλεται, βουλόμενος καί της
ύπομονης ημάς κομίσασθαι τον μισθον, καί τον καιρον είδώς, καθ' δν
λυσιτελές εστιν ημιν τών σπουδαζομένων επιτυχειν. Ούδε γαρ ουτως ημεις ίσμεν το
συμφέρον εαυτοις, ως αύτος άκριβώς επίσταται, ο τα άπόρρητα της διανοίας
εκάστου επιστάμενος. Δι' δ προσήκει μηδεν περιεργάζεσθαι καί
πολυπραγμονειν τών παρα του Θεου γινομένων, άλλα πολλήν τήν εύγνωμοσύνην
επιδείκνυσθαι, καί θαυμάζειν τών δικαίων τας άρετάς. Επειδή γαρ ειπεν ημιν η
θεία Γ ραφή, οσων ετών ήν Ίσαακ, λέγει καί περί Ρεβέκκας της γυναικος
αύτου, οτι στειρα ήν. Θέα μοι του δικαίου το φιλόθεον. Επειδή γαρ ειδε
χωλεύουσαν τήν φύσιν, επί τον της φύσεως δημιουργον έδραμε, καί τα
δεσμα της φύσεως δια της εύχης λύειν ήπείγετο. Έδέετο γαρ, φησίν, Ίσαακ περί
Ρεβέκκας της γυναικος αύτου οτι στειρα ήν. Έν τουτο πρώτον άξιον ζητησαι,
τίνος ενεκεν, βίου ούσα θαυμαστου καί αύτή, καί ο άνήρ αύτης, καί πολλης της
σωφροσυνης αμφοτεροι επιμελούμενοι, στείρα ην; Ουκ εχομεν επιλαβέσθαι αυτών της
ζωής, και ειπείν, ότι των άμαρτιών ην εργον ή στείρωσις. Καί ινα μάθης
το θαυμαστόν, ότι ουκ αυτή μονον στείρα ην, αλλα και ή μήτηρ του
δικαίου ή Σάρρα· και ουχ ή μήτηρ δε αυτοΰ μονον, αλλα καί ή νυμφη, του Ιακώβ ή
γυνή, ή 'Ραχήλ λέγω. Τί βούλεται τών στειρών τουτων ο χορός; Πάντες
δίκαιοι, πάντες ενάρετοι, πάντες ύπο Θεοΰ μαρτυρουμενοι. Περί γαρ αυτών
ελεγεν·
Έγώ ειμι ο Θεος Άβρααμ, καί ο Θεος Ίσαακ, καί ο Θεος
Ίακώβ. Καί ο μακάριος δε Παΰλός φησι· Δι' ο ουκ επαισχυνεται ο Θεος, Θεος
επικαλείσθαι αυτών. Πολλα αυτών τα εγκώμια εν τή Καινή, πολλοί οι επαινοι
εν τή Παλαια. Πανταχόθεν λαμπροί καί επίσημοι, καί πάντες στείρας εσχον
γυναίκας, καί εν απαιδία ησαν μέχρι πολλοΰ τοΰ χρόνου.
β. Όταν ούν ιδης ανδρα καί γυναίκα εν αρετή
ζώντας, καί εν απαιδία τυγχάνοντας· όταν ιδης θεοσεβείς όντας, καί
ευλαβείας επιμελομένους, απαιδας, μή νομίσης άμαρτιών είναι εργα. Πολλοί
γαρ τοΰ Θεοΰ τής οικονομίας οι λογοι καί ήμίν απόρρητοι, καί ύπερ πάντων
ευχαριστείν δεί, καί μόνους εκείνους ταλανίζειν τους εν κακία ζώντας, ου τους
παιδία μή κεκτημένους. Πολλα γαρ πολλάκις ο Θεος συμφερόντως οικονομεί,
ήμείς δε τήν αιτίαν τών γεγενημένων ουκ ισμεν. Δια τοΰτο πανταχοΰ
θαυμάζειν αυτοΰ τήν σοφίαν χρή, καί δοξάζειν αυτοΰ τήν φιλανθρωπίαν
τήν αφατον. Άλλα ταΰτα μεν προς ώφέλειαν ήμίν ειρηται τήν ύμετέραν, ώστε
πολλήν τήν ευγνωμοσυνην επιδείκνυσθαι, καί μή περιεργάζεσθαι τοΰ Θεοΰ τας
οικονομίας· δεί δε καί τήν αιτίαν ειπείν, δι' ήν ησαν εκείναι στείραι αι γυναίκες.
Τίς ούν εστιν ή αιτία;
'Ίνα, όταν ιδης τήν Παρθένον τίκτουσαν τον κοινον ήμών
Δεσπότην, μή απιστήσης. Γυμνασόν σου ενταΰθα τήν διάνοιαν, φησίν, εν τή μήτρα
τών στειρών ιν' όταν ιδης πεπηρωμένην καί δεδεμένην μήτραν προς παιδοποιίαν
ανοιγομένην εκ τής τοΰ Θεοΰ χάριτος, μή θαυμάσης ακουων ότι παρθένος
ετεκε. Μάλλον δε θαυμασον καί εκπλάγηθι, αλλα μή απιστήσης τώ θαυματι. Όταν ούν
λέγη προς σε ο Ιουδαίος, Πώς ετεκεν ή παρθένος; ειπε προς αυτον, Πώς ετεκεν ή
στείρα καί γεγηρακυία; Δυο γαρ κωλυματα τότε ην, τό τε αωρον τής
ήλικίας, καί το άχρηστον τής φυσεως· επί δε τής παρθένου εν κώλυμα ην, το
μή μετασχείν αυτήν γάμου. Προοδοποιεί τοίνυν τή παρθένω ή στείρα.
Και ινα μάθης οτι δια τούτο στεΐραι προέλαβον, ινα
πιστευθη της παρθένου ο τόκος, ακουσον άπο των ρημάτων του Γ αβριήλ των προς
τήν παρθένον ειρημένων. Επειδή γαρ ήλθε καί ειπεν αύτη, Συλλήψη έν γαστρι, και
τέξη υιον, και καλέσεις το ονομα αύτοΰ Ίησοΰν, έξεπλάγη καί έθαύμασε, καί ειπε·
Πως εσται μοι τουτο, έπει ανδρα ού γινωσκω; Τι ουν ο
άγγελος; Πνευμα άγιον έπελεύσεται έπι σε, και δύναμις ΎψΙστου έπισκιάσει
σοι. Μή ζήτει, φησι, φύσεως άκολουθίαν, οταν ύπερ φύσιν ή τα γινόμενα· μή
περιβλέπου γάμων ώδΐνας, οταν μεΐζων γάμου της γεννήσεως ο τρόπος ή. Και πως
εσται τοΰτο, φησιν, έπει ανδρα ού γινωσκω; Και μήν δια τοΰτο εσται,
έπειδή ανδρα ού γινωσκεις. Ει γαρ έγινωσκες ανδρα, ούκ αν κατηξιωθης
ύπηρετήσασθαι τη διακονία ταύτη. Ώστε δι' ο άπιστεΐς, δι' αύτο πίστευε.
Ούκ έπειδή κακον ο γάμος, άλλ' έπειδή κρείττων ή παρθενία· τήν δε τοΰ
κοινοΰ πάντων Δεσπότου είςοδον σεμνοτέραν έχρήν ειναι της ήμετέρας·
βασιλική γαρ ήν ή είσοδος. Εδει κοινωνειν ήμιν τής γεννήσεως, και
έξηλλάχθαι τής ήμετέρας. Και άμφότερα ταΰτα γέγονε, και οπως ακουε. Το μεν
άπο μήτρας γενέσθαι, κοινον προς ήμας· το δε χωρις γάμων γενέσθαι, μεΐζον
ή καθ' ήμας. Και το μεν έν γαστρι σχεΐν σε, τής φύσεως τής άνθρωπείας· το
δε χωρις μίξεως γενέσθαι τήν κύησιν, σεμνότερον τής άνθρωπίνης φύσεως· ινα
και τήν ύπεροχήν και τήν κοινωνίαν τήν προς σε μάθης. Και σκόπει τήν
σοφίαν των γινομένων. Ούτε ή ύπεροχή τήν ομοιωσιν και συγγένειαν
έλυμήνατο, ούτε ή προς ήμας συγγένεια τήν ύπεροχήν ήμαύρωσεν, άλλ' έκάτερα
έδείκνυτο δια των πραγμάτων· και τα μεν ολόκληρα ειχεν ήμέτερα, τα δε
ένηλλαγμένα προς ήμας. Άλλ', οπερ ελεγον, δια τοΰτο αΐ στεΐραι αύται,
ινα πιστευθη τής Παρθένου ο τόκος, ινα αυτη χειραγωγηθη προς τήν πίστιν
τής έπαγγελίας και τής ύποσχέσεως. ’Άκουσον γαρ τΐ φησιν ο αγγελος
προς αύτήν. Πνεΰμα άγιον έπελεύσεται έπι σε, και δύναμις ΎψΙστου
έπισκιάσει σοι. Ουτω, φησιν, εχεις τεκεΐν, και τής ένεργείας τοΰ Πνεύματος
το παν εσται. Μή τοίνυν βλέπε προς τήν γήν· άπο των ούρανων
ή ένέργεια ερχεται. Τοΰ Πνεύματός έστι χάρις το γινόμενον· μή ζήτει φύσεως
άκολουθίαν, μή κατα νόμους και γάμον. Άλλ' έπειδή μεΐζονα ταΰτα ήν έκεΐνης
τα ρήματα, βούλεται και έτέραν αύτη παρασχεΐν άπόδειξιν.
γ. Συ δέ μοι σκόπει, άγαπητε, πως ή στείρα αύτήν
χειραγωγεί προς τήν πίστιν του τόκου. Επειδή γαρ ή προτέρα άπόδειξις
μείζων ήν της διανοίας της παρθένου, ακουσον πως και έπί τα ταπεινότερα
κατήγαγε τον λόγον, δια των αισθητών αύτήν χειραγωγών. Καί ιδού,
φησίν, Ελισάβετ ή συγγενής σου, καί αύτή συνειληφυία υιον έν γήρει αύτης·
και ουτος μήν έκτος έστίν αύτη τη καλουμένη στείρα. Δια τήν παρθένον
πάντως παρήγαγε καί τήν στείραν· έπεί τίνος ένεκεν παρήγαγεν αύτη τον
τόκον της συγγενους καί τίνος ένεκεν ελεγε, Τη καλουμένη στείρα;
Δια πάντων χειραγωγών αύτήν προς το πιστευσαι τώ
εύαγγελισμώ. Δια τουτο καί τήν ήλικίαν είπε, καί τήν πήρωσιν της φύσεως·
δια τουτο καί τον χρόνον άνέμεινε της κυήσεως. Ού γαρ έξ άρχης καί έκ
προοιμίων αύτη εύθέως εύηγγελίσατο, άλλ' έξαμηνιαίου διελθόντος χρόνου,
ίνα ο της γαστρος Ογκος τήν κύησιν έγγυησάμενος σαφη τήν άπόδειξιν παράσχη
της συλλήψεως. Καί θέα μοι του Γαβριήλ τήν σύνεσιν.
Ούκ άνέμνησεν αύτήν της Σάρρας, ούδε της 'Ρεβέκκας,
ούδε της Ραχήλ. Τίνος ένεκεν καί δια τί; Καί αυται γαρ στείραι ήσαν, καί
γεγηρακυίαι, καί πολύ καί έν αύταίς το θαυμα ήν· άλλ' έπειδή πάντα
ταυτα παλαια ήν τα διηγήματα, έπί το πρόσφατον αύτήν αγει, ίνα
διαναστήση αύτης τήν διάνοιαν. δ. Άλλ' άναγκαίον έπί το προκείμενον τον
λόγον άναγαγείν καί γνωρίσαι του δικαίου τούτου τήν άρετήν, όπως δια
της εύχης τήν στείρωσιν της Ρεβέκκας ελυσε, καί τών δεσμών της φύσεως
περιεγένετο. Έδέετο γαρ, φησίν, Ίσαακ περί Ρεβέκκας της γυναικος
αύτου, ότι στείρα ήν, καί έπήκουσεν αύτου ο Θεός. Μή έπειδή εύθέως
ούτω γέγραπται, νομίσης καί παραχρημα αύτον τετυχηκέναι του σπουδαζομένου.
Καί γαρ είκοσιν έτών άριθμον διέμενε δεόμενος καί παρακαλών τον Θεον, καί
τότε έπέτυχε του ποθουμένου. Καί πόθεν εισόμεθα τουτο; Έαν μετα
άκριβείας έπέλθωμεν τα έν τη θεία Γραφη κείμενα. Ούδε γαρ τον χρόνον
ήμας άπέκρυψεν, άλλ' έσήμανε μεν, λανθανόντως δε, ώστε διεγείραι ήμών τήν
προθυμίαν, καί προς ζήτησιν παρορμησαι. Ώσπερ γαρ έδίδαξεν ήμας τών
έτών τον άριθμον όσον ήν, ήνίκα τήν Ρεβέκκαν ήγάγετο· ούτω καί τουτο ήμίν δηλον
καθίστησιν. Ήν γαρ, φησίν, Ίσαακ έτών τεσσαράκοντα, ήνίκα ελαβε Ρεβέκκαν
τήν θυγατέρα Βαθουήλ του Σύρου. Έμαθες άκριβώς τον χρόνον. Είτα ειπών, ότι
εδεετο Ισαακ περί της γυναικος αυτου, οτι στείρα ήν, ινα μάθωμεν των έτών τον
άριθμον, σημαίνει ημιν πόσων έτων ήν ο Ισαακ, ηνίκα έτεχθησαν αυτω οί
παιδες παρα της 'Ρεβέκκας. Ήν δε Ίσαακ, φησίν, έτών έξήκοντα, ηνίκα ετεκε
Ρεβέκκα. Εί τοίνυν τεσσαράκοντα έτων ήν, οτε ηγάγετο αυτήν,
έξήκοντα δε έτων, οτε ετεκεν η γυνή, δηλονότι έν τοις εικοσιν ετεσι
δεόμενος του Θεου διέμενεν, καί ουτω τήν πήρωσιν της μήτρας της Ρεβέκκας είς
παιδοποιίαν διήγειρεν. Ειδετε ευχης δύναμιν, πώς καί αυτης περιγενέσθαι
της φύσεως ισχυσε; Τουτον καί ημεις πάντες μιμώμεθα, καί ουτω ταις ευχαις
προσεδρεύωμεν μετα νηφούσης ψυχης, μετα κατεσταλμένης διανοίας· καί άκούσωμεν
Παύλου παραινουντος καί λέγοντος· Επαίροντες οσίους χειρας χωρίς οργης καί
διαλογισμου· καί σπουδάσωμεν πάντοτε μεν άπηλλάχθαι ταραχης, καί έν γαλήνη
εχειν τον λογισμόν, μάλιστα δε κατα τον καιρον της ευχης, οτε πολλης ημιν χρεία
της παρα του Θεου φιλανθρωπίας.
Εαν γαρ ιδη κατα τους υπ' αυτου κειμένους νόμους
ταύτην ημάς ποιουμένους, ταχειαν ημιν τών παρ' έαυτου δωρεών χαρίζεται τήν
φιλοτιμίαν· ής γένοιτο πάντας ημάς έπιτυχειν, χάριτι καί φιλανθρωπία
του Κυρίου ημών Ίησου Χριστου, μεθ' ού τω Πατρί άμα τω άγίω Πνεύματι
δόξα, κράτος, τιμή, νυν καί άεί, καί είς τους αίώνας τών αίώνων. Αμήν.
Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο
Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν Τόμος 54
Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και μορφοποίηση
κειμένου και εικόνων έγινε από
τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο
Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου