Λαμπρός μάρτυρας καί αναίμακτος στεφανίτης
Επίλογος
ΛΒ. Αυτά είναι, Νικόλαε, τά βραβεία πού σού χάρισε ό Θεός αυτές είναι οι άμοιβές των κόπων σου αύτά είναι τά έπαθλα των ασκητικών σου άγώνων. Και έννοώ τά άφορώντα στήν παρούσα ζωή γιατί τά μελλοντικά, δηλαδή εκείνα γιά τά οποία έχουμε διδαχτεί ότι έχει έτοιμάσει [32] ό Θεός γι’ αυτούς πού τον άγαπούν, δέν είναι δυνατόν ούτε μάτια νά τά ίδούν, ούτε αύτιά νά τά άκούσουν, ούτε καρδιά νά τά άντιληφτεί. Έγώ όμως δέ θά διστάσω καθόλου νά σέ ονομάσω λαμπρό μάρτυρα καί στεφανίτη άναίμακτο — καί ξέρουμε βέβαια πολύ καλά όσα έχουν σχέση μέ τήν προαίρεσή σου — , άφού κατανίκησες μέ μόνη τήν προσευχή τήν άσεβή κρατική έξουσία καί μέ έπιτυχία βγήκες άπό τήν εξορία τής φυλακής καί μέ λαμπρά τρόπαια επανήλθες στους χριστιανούς τής περιοχής σου καί τήν πρώτη τιμή, πού σού είχε γίνει, άκολούθησε καί δεύτερη, μέ τή χάρη καί τή δύναμη τού ’Ιησού Χριστού, τού Κυρίου μας, στον Όποιο μαζί μέ τον Πατέρα καί τό άγιο καί άγαθό Πνεύμα πρέπει νά άποδίδεται δόξα, τιμή καί προσκύνηση τώρα καί πάντοτε καί στους αιώνες τών αιώνων. ’Αμήν.
ΣΧΟΛΙΑ, ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. ’Απόσπασμα άπό τό κήρυγμα τοΰ Μητροπολίτη Μύρων Χρυσοστόμου κατά τη θεία Λειτουργία πού τελέστηκε στίς 6 Δεκεμβρίου 1985 στην ιστορική Βασιλική τού άγιου Νικολάου στά Μύρα τής Λυκίας.
'Ολόκληρο τό κήρυγμα έμπεριέχεται στό χρονικό πού έγραψε ό καθηγητής τού Παν/μίου ’Αθηνών κ. Π. Β. Πάσχος γιά τό «ΤΡΙΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ( Αττάλεια Παμφυλίας- Μύρα Αυκίας, 3-8 Δεκ. 1985), τό όποιο δημοσιεύτηκε στό περιοδικό «ΘΕΟΔΟΣΙΑ», έτους 1986, στίς σελ. 244-250.
2. Λεπτομερή παρουσίαση τών φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών τού άγιου Νικολάου κάνει ό καθηγητής κ. Γεώργιος Άντουράκης στό βιβλίο του «Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ», στίς σελίδες 23-26" (Έκδ. Άποστολικής Διακονίας τής Εκκλησίας τής Ελλάδος, ’Αθήνα 1988).
3. Ή έξεικόνιση τού 'Αγίου μαζί με τίς μικρότερες μορφές τού Χριστού καί τής Παναγίας στηρίζεται στήν έξής παράδοση: Σε κάποια στιγμή τών έργασιών τής Α' Οικουμενικής Συνόδου (325 μ.Χ.) «τόσο οργίστηκε ό Νικόλαος άπό τά βλάσφημα λόγια τού Άρείου, ώστε όρμησε στό βήμα καί ράπισε τό ρήτορα. Ή πράξη του αυτή προκάλεσε τήν άμεση άντίδρα- ση τού παρευρισκόμενου Μεγάλου Κωνσταντίνου καί κατά διαταγή του τά όργανα τής τάξεως τόν συνέλαβαν, τού άφάίρεσαν τά σύμβολα τού άρχιερατικού του άξιώματος, δηλαδή τό Ευαγγέλιο καί τό ώμοφόριο, καί τόν φυλάκισαν επί τόπου.
Ή δικαίωσή του όμως ήλθε τό βράδυ τής ’ίδιας έκείνης ήμέρας. Παρουσιάστηκαν στό κατάκλειστο καί σκοτεινό κελλί τής φυλακής του ό Χριστός καί ή Παναγία, έλυσαν τά δεσμά του καί τού έπέστρεψαν τά ιερά σύμβολα, πού τού είχαν άφαιρέσει έκεϊνο τό πρωί». (Α. Τζαφερο- πούλου, ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΥΡΩΝ ΑΥΚΙΑΣ, σελ. 12-13).
4. Σολομώντος, Παροιμίαι, κεφ. κθ' στίχ. 2. Ό στίχος έχει «δικαίων».
5. Πάταρα: ’Αρχαιότατη πόλη τής Αυκίας στή Μικρά ’Ασία, κείμενη μεταξύ τών έκβολών τού ποταμού Ξάνθου καί τού όρμου Άντιφέλλου.
Ερείπια τών Πατάρων υπάρχουν κοντά στό άκρωτήριο Γεντή-Μπουρούν, τό όποιο βρίσκεται Β.Δ. τού Καστελλόριζου.
6. «Ή τών πραγμάτων αλήθεια» τόν άνέδειξε για τό ποίμνιό του «έγκρατείας διδάσκαλον» (’Από τό άπολυτίκιο τοΰ Αγίου).
7. Πρόκειται γιά τό ίδιο πρόσωπο πού τόν χειροτόνησε, δηλαδή γιά τόν Νικόλαο, τόν άρχιερέα τής πόλεως τών Μυρέων.
8. Ψαλμ. 61, στ. 11.
9. Σολομώντος, Παροιμίαι, κεφ. γ' στ. 3.
10. Σολομώντσς, Παροιμίαι, κεφ. γ' στ. 27.
11. Ψαλμός 45, στ. 11.
12. Τό εδάφιο είναι άπό τό βιβλίο τοΰ προφήτη Ήσάίά, κεφ. 66, στιχ. 2, άλλά σέ πλάγιο λόγο.
13. Ίδέ Ματθ. ιγλ 41. Στό εδάφιο αυτό τού ευαγγελιστή Ματθαίου παρομοιάζεται ή βασιλεία τών ούρανών με κρυμμένο θησαυρό.
14. Α' Οικουμενική Σύνοδος: Συνήλθε στή Νίκαια τής Βιθυνίας τό Μάιο τού 325 μ.Χ. Πήραν μέρος σ’ αύτή 318 Πατέρες. Παρέστη καί ό Μέγας Κωνσταντίνος, ό αύτοκράτορας. Ή Σύνοδος καταδίκασε τήν κακοδοξία τού Άρείου, ό οποίος άρνιόταν τή θεότητα τού Ιησού Χριστού, διατύπωσε τήν Ορθόδοξη διδασκαλία καί έξέδωσε ειδικό Σύμβολο Πιστέως (τά έφτά πρώτα άρθρα τού γνωστού μας «Πιστεύω»), Ή Σύνοδος άσχολήθηκε καί μέ άλλα θέματα, όπως λ.χ. μέ τό χρόνο έορτασμού τού Πάσχα.
15. Νίκαια: ’Αρχαία μικρασιατική πόλη, μητρόπολη τής Βιθυνίας, κείμενη Β.Α. τής Προύσσας. Σήμερα είναι ένα μικρό χωριό μέ τήν ονομασία «Ίσνίκ», κατά παραφθορά τού έλληνικού «Εις Νίκαιαν».
16. Άρειος: Ιερέας στήν ’Αλεξάνδρεια. Καταγόταν άπό τή Αιβύη. Δίδασκε ότι ό ’Ιησούς Χριστός είναι κτίσμα καί άρνιόταν τή θεότητά του. Τή διδασκαλία του τήν καταδίκασε ή Α' Οικουμενική Σύνοδος (325 μ.Χ.).
17. Στήν αύτή «μία ούσία» άνήκει καί τό Άγιο Πνεύμα, τό τρίτο πρόσωπο τού ένός εν Τριάδι Θεού. Οί Πνευματομάχοι, λείψανα τού Αρειανισμού, άρνούνταν τή θεότητα τού Αγίου Πνεύματος. Τήν κακοδοξία αύτή τήν καταδίκασε ή Β' Οικουμενική Σύνοδος, πού συνήλθε στήν Κωνσταντινούπολη τό 381 μ.Χ. Η Σύνοδος αύτή συνέταξε τά υπόλοιπα πέντε άρθρα τού γνωστού μας «Πιστεύω», άνάμεσα στά όποια υπάρχει καί ειδικό άρθρο γιά τό Άγιο Πνεύμα.
18. Ό χριστιανός ύμνογράφος, πού έγραψε τό σχετικό άπολυτίκιο, χαρακτηρίζει τόν Άγιο καί ώς «κανόνα πίστεως».
19. Φρυγία: Χώρα τής Μ. Ασίας. Περιλάμβανε όλο τό μεσογειακό τμήμα τού δυτικού μέρους τής μισής χερσονήσου, τό όποιο καί ονομαζόταν Μεγάλη Φρυγία, καί τή νότια ακτή τής Προποντίδας μέχρι τόν Ελλήσποντο.
20. Εννοείται τού συγγραφέα.
21. Ψαλμ. 78, στίχ. 8.
22. Άλουργίδα (άλουργίς): Πολυτελέστατο μάλλινο ή μεταξωτό ένδυμα πορφυρού χρώματος. Τό χρησιμοποιούσαν ώς ένδυμα βασιλικό κατά τούς ρωμαϊκούς καί βυζαντινούς χρόνους με τέτοια μεγαλοπρέπεια, ώστε σήμαινε όχι μόνο τό ένδυμα, άλλά καί τό θρόνο καί τό βασιλικό άξίωμα.
23. Τμήμα άπό τό στίχο 10 τού 34ου Ψαλμού. Ολόκληρος ό στίχος είναι ό έξης: «Πάντα τά οστά μου έρούσι Κύριε, τις όμοιος σοι; ρυόμενος πτωχόν έκ χειρός στερεωτέρων αύτού καί πτωχόν καί πένητα άπό τών διαρπαζόντων αύτόν».
24. Εύαγγέλιο Ματθαίου, κεφ. η', στ. 23-27.
25. Εύαγγέλιο Μάρκου, κεφ. η', στ. 35-37.
26. Β' Κορινθίους, κεφ. ι', στ. 7.
27. Σοφία Σειράχ, κεφ. ζ', στίχ. 1.
28. Α' Κορινθίους, κεφ. γ', στίχ. 16-17.
29. Τό λείψανο τού 'Αγίου τό πήραν (μάλλον τό έκλεψαν) έμποροι τό 1087 μ.Χ. καί τό μετέφεραν στό Μπάρι τής Ιταλίας. Στήν πόλη αύτή χτίστηκε μεγαλοπρεπής Ναός, ρυθμού βασιλικής, καί ό "Αγιος είναι ό προστάτης τής πόλεως. Ό ’Αριστείδης Πανώτης στήν «Εκκλησιαστική Αλήθεια» τής 1.5.1987 γράφει, μεταξύ των άλλων, γιά τό λείψανο τού 'Αγίου καί τά έξής: «Κατά τή συναξαριστική παράδοση τό άγιο λείψανο άναχώρησε τήν 1η ’Απριλίου 1087 άπό τά Μύρα καί έφτασε οπό Μπάρι στις 9 ή τίς 20 Μαίου. Αρχικά κατατέθηκε στό ναό τού Τιμίου Προδρόμου ή στό ναό τού άγιου Στεφάνου, μέχρι νά άνοικοδομηθεΐ, μετά τριετία, νέος ναός... ’Αρχικά τό σκήνωμα τού 'Αγίου τέθηκε σέ αργυρή λάρνακα. Μετά όμως άπό όραμα κάποιου μοναχού, ή σορός του μέ τήν κάρα καί ένα μεγάλο μέρος τών λειψάνων τάφηκε ύπό τήν Αγία Τράπεζα, άφού παραλήφθηκαν μέρη τών λειψάνων του σέ φορητή λειψανοθήκη γιά προσκύνηση τών πιστών. Ή λάρνακα αύτή άνοίχτηκε τό 1952 καί έγινε πλήρης επίσημη άναγνώριση τού ιερού σκήνους».
30. Γύρω άπό τό 960 μ.Χ., πού ό Συμεών ό Μεταφραστής έγραψε τό Βίο τού Αγίου.
31. Τό θαύμα αύτό πρέπει νά έγινε μετά τό 650 μ.Χ., γιατί τό περιεχόμενο τού δοχείου πρέπει νά έχει σχέση μέ τό ύγρόν πύρ, τό όποιο χρησιμοποιήθηκε γιά πρώτη φορά κατά τήν πολιορκία τής Κωνσταντινουπόλεως άπό τούς ’Αραβες (673-677 μ.Χ.). Τότε οί Βυζαντινοί, χρήσιμοποιώντας το, προξένησαν πανωλεθρία στό στόλο τών ’Αράβων.
Τό ύγρόν πύρ εφεύρε, κατά τίς παλαιότερες παραδόσεις, ό καταγόμενος άπό τήν Ηλιούπολη τής Συρίας Έλληνας άρχιτέκτονας Καλλίνικος (7ος αί. μ.Χ.). Ένας άπό τούς τρόπους χρησιμοποίησής του ήταν καί ό έξής: Τό έβαζαν σέ πύλινα δοχεία καί τό έκτόξευαν μέ μάγγανα ή τό πετούσαν μέ τά χέρια, όπως τίς σημερινές χειροβομβίδες.
32. Σχετικά βλέπε Α' Κορινθ. κεφ. β', στίχ. 9.
ΣΥΜΕΩΝ, ΛΟΓΟΘΕΤΟΥ, ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΟΥ
ΒΙΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΔΙΗΓΗΣΙΣ ΠΕΡΙΩΝΥΜΟΥ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΥΡΩΝ ΤΗΣ ΛΥΚΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ
(Απόδοση στη νεοελληνική γλώσσα)
Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια Πραγματολογικά στοιχεία -
Παραπομπές Επιλογή ύμνων άπό την άσματική 'Ακολουθία
Γεωργίου Δ. Παπαδημητρόπουλου θεολόγον. Φιλολόγου - Λυκειάρχου
Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση σε Ορθόδοξα Ιστολόγια με αναφορά πηγής την Ιστοσελίδα
ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου