ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΔΙΔΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΟΣΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ
ΤΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΣΤΑΡΕΤΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (1853-1928)
Η. ΥΠΑΚΟΗ - ΠΑΡΑΚΟΗ
α'. Ό στάρετς Νεκτάριος δίδασκε την υπακοή. Κάποτε επαίνεσε μια πνευματική του θυγατέρα, πού έδειχνε μεγάλη υπακοή καί είπε πώς ήταν το πιο σημαντικό απόκτημα πού αυτή είχε κατορθώσει στην ζωή της.
β'. Έλεγε πάλι πώς ή πρώτη καί ανώτερη αρετή είναι ή υπακοή.
γ'. Επίσης έλεγε πώς ό Χριστός ήρθε στον κόσμο χάριν της υπακοής καί πώς ό σκοπός της ζωής του ανθρώπου στην γη είναι ή υπακοή προς τον Θεό.
δ'. Είπε πάλι: Χωρίς την υπακοή ό άνθρωπος είναι κυριευμένος από παρορμήσεις σαν από πυρετό. Ό πυρετός όμως προκαλεί ατονία καί παράλυση. Έτσι ό άνθρωπος είναι πλέον ανίκανος για όλα.
ε'. Είπε πάλι: Ή υπακοή είναι στην αρχή δύσκολη. Μετά όμως όλα στρώνουν κι εξομαλύνονται χωρίς καμιά δυσκολία.
Παρακοή του Κάιν
στ'. Ό στάρετς Νεκτάριος δίδασκε την υπακοή με παραστατικό τρόπο:
- Στους προγόνους μας Αδάμ καί Εύα μετά την πτώση τους δόθηκε από τον Θεό ή υπόσχεση της σωτηρίας, της οποίας την εκπλήρωση περίμεναν από τον Κάιν, πού ήταν ό πρωτότοκος γυιός τους. Αυτοί βέβαια προτιμούσαν τον Αβελ, επειδή ήταν πράος, ταπεινός καί υπάκουος, ενώ ό Κάιν
ήταν σκληρός, άξεστος, αγροίκος καί έκανε αυτό πού εκείνος ήθελε. Εξοργίστηκε λοιπόν πού έδειξαν προτίμηση στον Αβελ. Τότε ό Κύριος του είπε· «Κάιν, ή αμαρτία βρίσκεται στο κατώφλι σου, πρέπει να την θέσεις υπό έλεγχο, αλλιώς θα στραφεί εναντίον σου καί θα σε καταστρέψει». Αυτός όμως δεν προσπάθησε να εμβαθύνει, για να κατανοήσει τα λόγια του Κυρίου. Κοίταξε το κατώφλι του σπιτιού του καί δεν είδε τίποτε εκεί. Άλλα ή αμαρτία βρισκόταν στο κατώφλι της καρδίας του. Με την καρδιά λοιπόν γεμάτη φθόνο καί μίσος, βγήκε έξω καί σκότωσε τον αδελφό του. Απαρνήθηκε την υπακοή προς τον Θεό καί υπάκουσε στην αμαρτία. Καί πόσο βασανίστηκε μετά σ' όλη του την ζωή! Πάντα έφευγε μακριά άπ' όλους κι ήταν διαρκώς φοβισμένος.
Μ' αυτόν τον τρόπο ο Γέροντας εικονογράφησε παραστατικά την διδασκαλία του για την υπακοή καί την βαθύτερη σημασία της. Τόνιζε πώς δεν είναι σωστό να παίρνουμε επιπόλαια τις πνευματικές οδηγίες βλέποντας μόνο την εξωτερική τους πλευρά. Θα πρέπει ό καθένας μας να μην κοιτάζει στο κατώφλι του σπιτιού του, αλλά σε κάτι πιο σημαντικό: στο κατώφλι της καρδίας του.
ζ'. Ό στάρετς Νεκτάριος προσδιόριζε λεπτομερώς την κάθε υπακοή πού ζητούσε καί επεξηγούσε με σαφήνεια καί ακρίβεια το πώς θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, υπολογίζοντας πάντα την δύναμη αυτού, πού θα την εκτελούσε. Από την στιγμή πού την προσδιόριζε ωστόσο, απαιτούσε να πραγματοποιηθεί ταχύτατα καί χωρίς δισταγμό. Κάποτε π.χ. έστειλε μια πνευματική του κόρη σ' ένα θέλημα. Αυτή όμως καθυστέρησε στον προθάλαμο μιλώντας σε κάποιον. Τότε ό Γέροντας βγήκε καί την παρατήρησε: «Δυο λεπτά πέρασαν καί συ είσαι ακόμη εδώ!».
η'. Ή ευχή του Γέροντα οδηγούσε πάντα σε επιτυχία. "Αν όμως κάποιος δεν του έκανε υπακοή, ήταν βέβαιο πώς θα δοκίμαζε αποτυχίες καί πίκρες.
Ιδού ένα χαρακτηριστικό καί θαυμαστό παράδειγμα: Ή μοναχή Άννα του ζήτησε να της επιτρέψει να φέρει την αδελφή της, για να κατοικήσει στην Όπτινα. Ήταν τυφλή καί ζούσε σ' ένα πτωχοκομείο στην Μόσχα. Ό Γέροντας όμως δεν έδωσε ευλογία. Είπε μόνο σε μια από τίς πνευματικές του κόρες να την επισκεφθεί, να της δώσει ένα δέμα από την αδελφή της Άννα καί να ζητήσει από τον π. Σέργιο Μετσιώφ να βρίσκεται σε στενή επαφή με την άρρωστη γυναίκα. Αργότερα εξήγησε:
-Της είχα δώσει ευλογία να γίνει μοναχή, μα δεν υπάκουσε καί να, τώρα τυφλώθηκε.
Μετά γύρισε στην αδελφή της, μοναχή Άννα καί πρόσθεσε:
-Γρήγορα θα πεθάνει, μα πριν τον θάνατο της, θ' αποκτήσει ξανά την δράση της καί θα περάσει τίς τελευταίες της μέρες πολύ καλά.
Καί πραγματικά όλα έγιναν, όπως τα προείπε ό Γέροντας· πέθανε μάλιστα τον ίδιο χρόνο.
θ'. Ό κανονάρχος του μοναστηριού, Πέτρος, πάντα ονειρευόταν την άσκηση καί εκλιπαρούσε τον στάρετς Νεκτάριο να του δώσει την ευχή του να φύγει για τα δάση καί να ζήσει εκεί κάπου, σε μια κουφάλα δέντρου. Ό Γέροντας όμως δεν του έδωσε ευλογία· τότε αυτός έφυγε με το θέλημα του. Κούρνιασε λοιπόν σε κάποια κουφάλα, αλλά μετά από μια εβδομάδα οι δασοφύλακες τον συνέλαβαν.
«Ό π. Νεκτάριος γέλασε τόσο δυνατά τότε!», θυμάται ή Λυδία Βασίλιεβνα Ζασούκ.
ι'. Ένα άλλο παράδειγμα για τα αποτελέσματα της ανυπακοής στον Στάρετς περιέχεται στα απομνημονεύματα της Ε. Μ. Κοσάρεβα:
Το 1965 εργαζόμουν στην τραπεζαρία του Επαγγελματικού Τεχνικού Λυκείου, πού βρισκόταν στο ισόγειο του μοναστηριού της Όπτινα, μετά το κλείσιμο της από τους μπολσεβίκους. Μαζί μας εργαζόταν μια καθαρίστρια, ή Μαρία Μπελιάκοβιτς. Αυτή μας διηγήθηκε ότι το 1915 μαζί με τον αρραβωνιαστικό της ήρθαν στην Οπτινα, στον στάρετς Νεκτάριο, να πάρουν την ευλογία του για τον γάμο τους· μαζί της έφερε τίς γαμήλιες εικόνες καί την πετσέτα, για να τα ευλογήσει ό Στάρετς. Όταν τους είδε ό Γέροντας, είπε πώς δεν ήταν θέλημα Θεού να παντρευτούν. Αυτή τότε άρχισε να κλαίει καί ομολόγησε πώς ήταν ήδη έγκυος καί δεν της απέμενε άλλος δρόμος πια. Τότε εκείνος την πρόσταξε:
- Ξεδίπλωσε την γαμήλια πετσέτα.
Την ξεδίπλωσε καί είδε με φρίκη πώς ή μισή ήταν μαύρη.
- Ορίστε, βλέπεις; Ή ζωή σου μαζί του θα φθάσει μόνο μέχρι τα μισά. Θα πεθάνει πρώτος καί θα σε αφήσει με πέντε παιδιά.
«Όμως ό σύζυγος μου κι εγώ δεν τον πιστέψαμε καί αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό πού θέλαμε», μου διηγήθηκε ή ίδια. «Παντρευτήκαμε καί ζήσαμε μαζί. Πράγματι κάναμε πέντε παιδιά. Μα πριν το πέμπτο παιδί γίνει δύο μηνών, το άλογο μας μου έφερε σπίτι νεκρό τον σύζυγο μου πάνω στο κάρο. Θρήνησα... ήταν μάλιστα τότε μια μεγάλη πείνα! Πώς μ' άφησε με τόσα μικρά παιδιά; Ήθελα να δηλητηριάσω τα παιδιά καί μετά ν' αυτοκτονήσω. Την νύχτα εκείνη όμως εμφανίστηκε ό Στάρετς στ' όνειρο μου καί μου είπε:
- Μην απελπίζεσαι, όλα θα πάνε καλά. Μην παντρευτείς ξανά. Προσευχήσου στον Θεό καί θα μπορέσεις ν' αναθρέψεις τα παιδιά σου.
Έτσι κι έγινε. Όλα μου τα παιδιά βρήκαν το δρόμο τους στην ζωή. Δυο γυιοί μου είναι στρατιωτικοί καί οί κόρες μου παντρεύτηκαν καί ζουν καλά».
ία'. Ό ίδιος ό π. Νεκτάριος, όχι μόνο όταν ήταν νέος, αλλά ακόμη κι όταν έγινε Στάρετς, υπήρξε πάντα ένα παράδειγμα ταπεινώσεως καί υπακοής. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Όπτινα ήταν άρρωστος καί προχωρούσε με δυσκολία. Όταν τον συμβούλεψαν να χρησιμοποιήσει ένα ραβδί, αυτός απάντησε:
- Δεν έχω ακόμη την ευλογία του πνευματικού μου πατέρα γι' αυτό.
Ούτε για κάτι τόσο ασήμαντο δεν τολμούσε να αποφασίσει μόνος του, χωρίς ευλογία. ιβ'. Στο τέλος της ζωής του, ζητούσε αυστηρή τήρηση υπακοής από τους άλλους, αλλά καί ό ίδιος εκτελούσε με ακρίβεια την δική του υπακοή:
Κάποτε π.χ. στο Χόλμισι, μια ηλιόλουστη φθινοπωρινή ήμερα, ό Ανδρέας Εύθύμοβιτς, ό ιδιοκτήτης του σπιτιού στο όποιο ό Γέροντας έζησε, καί ή μοναχή Ελένη έκοβαν λάχανα. Για μια στιγμή ό Ανδρέας είπε:
- "Έπρεπε να φωνάξεις καί τον μπάτιουσκα να βγει έξω,
για να πάρει αέρα.
Ή αδελφή Ελένη έτρεξε καί τον φώναξε.
- Μπάτιουσκα, έλα έξω να πάρεις λίγο καθαρό αέρα.
- Θα προσπαθήσω, απάντησε. Μου φαίνεται όμως
πώς είναι αδύνατον πια να τα καταφέρω.
Κάνοντας λοιπόν υπακοή επιχείρησε να βγει στο προαύλιο, μα σε λίγο κάθισε κάτω. Δεν είχε καθόλου δύναμη να προχωρήσει άλλο.
- "Ας είναι λοιπόν, είπε γελώντας. "Αν καί ασθενής, εκπλήρωσα την υπακοή μου, όσο μπόρεσα.
Θ. ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΖΩΗ
Γράφει ή Αλεξάνδρα Κοντσέβιτς στον γυιό της Ίβάν: «Ό Γέροντας μου είπε να προετοιμάζομαι για κούρα. Είμαι αληθινά πολύ ευτυχισμένη· δεν σου φαίνεται παράξενο να το ακούς αυτό από μένα; Θυμάσαι τίς ιδέες μου για τους μοναχούς; Πόσο τους λυπόμουν! Έλεγα πώς δεν έχουν δική τους γνώμη, αλλά είναι υποχρεωμένοι να κάνουν ότι τους προστάξουν οί άλλοι κ.α. Τώρα όμως έχω καταλάβει πώς ή μεγαλύτερη ευλογία είναι να βρίσκεσαι κάτω από υπακοή κι ότι μόνο έτσι είσαι βέβαιος πώς κάνεις το θέλημα του Θεού καί δεν πρόκειται ν' απολογηθείς εσύ για τίς πράξεις σου».
Ι. ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ
α'. Ό στάρετς Νεκτάριος θεωρούσε την ταπείνωση ως την αρχή καί το θεμέλιο της πνευματικής πορείας.
β'. Έλεγε ταπεινά για τον εαυτό του:
Είμαι αδύναμος· αλλά μέσα στην αδυναμία μου αύτη υπάρχει Εκείνος πού με κάνει να νιώθω δυνατός. Όταν παρατηρώ τον εαυτό μου καί βλέπω σε τι αθλία κατάσταση βρίσκομαι, έχω όμως καλές σχέσεις με τον αδελφό μου, αυτό με ανακουφίζει. Ομολογώ πώς είμαι αξιοθρήνητος. Επειδή όμως έχουμε την ίδια πίστη με τον αδελφό μου, το δικό του καλό έρχεται σε μένα ως ευλογία - όχι από δική μου καλοσύνη, μα από δική του. Αν δεν υπάρχει ή ίδια πίστη, ή Χάρη δεν μεταδίδεται.
γ'. Τόσο κατά την αρχή της διαμονής του στην Σκήτη, όσο κι όταν έγινε πια ένας έμπειρος πνευματικός διδάσκαλος, ό π. Νεκτάριος πάντοτε μιλούσε για τον εαυτό του με ταπείνωση. Έλεγε π.χ.:
- τι είδους Γέροντας είμαι εγώ; Πώς μπορώ ν' ακολουθήσω τα βήματα των παλαιοτέρων Γερόντων; Είμαι αδύνατος καί ασταθής. Αυτοί είχαν ολόκληρα καρβέλια σοφίας, ενώ εγώ έχω μόνο ένα ψίχουλο.
"Η άλλοτε:
- Είμαι σαν αρχάριος, σαν δόκιμος, πού ακόμη μαθαίνω! Είμαι ό παλαιότερος άπ' όλους. "Έζησα πάνω από πενήντα χρόνια εδώ στην Σκήτη· στην αρετή όμως είμαι ο έσχατος.
δ'. Όταν θυμόταν τον στάρετς Αμβρόσιο, έλεγε:
- Αυτός ήταν ένας επουράνιος άνθρωπος καί ένας επίγειος άγγελος· ενώ εγώ μόλις καί μετά βίας διατηρώ την δόξα του στάρτσεστβο.
ε'. Άλλες φορές αναπολούσε τον στάρετς Άνατόλιο Ζερτσάλωφ:
- Για είκοσι χρόνια ήμουν κάτω από την καθοδήγηση του- μα ήμουν ό τελευταίος ανάμεσα στα τέκνα καί τους μαθητάς του.
Καί γυρίζοντας σε μια μοναχή, πού ήταν μεταξύ των επισκεπτών του, πρόσθεσε:
- Αν, αγαπητή μου μάτιουσκα, θέλεις να είσαι αληθινή μοναχή, πάντα να θεωρείς ότι είσαι ή τελευταία θυγατέρα καί μια ασήμαντη μαθήτρια. Να πιστεύεις πάντα για τον εαυτό σου πώς είσαι μόλις στην αρχή.
στ'. Σε μερικούς επισκέπτες ό στάρετς Νεκτάριος έλεγε:
- Καλύτερα να ρωτήσετε τον υποτακτικό μου π. Σεβαστιανό γι' αυτό το θέμα. Μπορεί να σας συμβουλέψει καλύτερα από μένα. Είναι διορατικός.
ζ'. Ή Ναταλία Β. θυμάται:
Όταν κάποτε είπα στον π. Νεκτάριο πώς ελπίζω να σωθώ με τίς ευχές του καί μόνο, σοβαρεύτηκε απότομα καί είπε με ταπείνωση:
- Δι' ευχών των αγίων Πατέρων ημών, ό Κύριος Ιησούς Χριστός, ό Υιός του Θεού, να με ελεήσει τον αμαρτωλό.
η'. Ό Γέροντας αγαπούσε ιδιαιτέρως την υπακοή καί την ταπείνωση. Σχετικά με αυτές τίς αρετές συμβούλευε καί τους άλλους:
- Να μιλάς πάντοτε ήρεμα καί με πραότητα, ακόμη κι όταν οι συνομιληταί σου είναι πολύ νεώτεροι σου.
ΙΑ'. ΠΟΝΗΡΟΙ ΛΟΓΙΣΜΟΙ
Κάποτε ή Νεκταρία Κοντσέβιτς ρώτησε τον στάρετς Νεκτάριο τι να κάνει για τους πονηρούς λογισμούς· καί της απάντησε:
- Να επαναλαμβάνεις συνεχώς το «Κύριε ελέησον» και θα δεις πώς Έτσι απομακρύνεται από τον νου κάθε τι το γήινο.
Μιαν άλλη φορά την συμβούλεψε για το ίδιο θέμα:
- Μην τους δίνεις σημασία.
Καί με το έλεος του Θεού καί δια των προσευχών του Γέροντα οι κακοί λογισμοί υποχώρησαν.
ΙΒ. ΣΥΝΤΥΧΙΕΣ
Ό στάρετς Νεκτάριος συμβούλεψε τον Ί. Κοντσέβιτς:
Είναι καλύτερα για σένα να μένεις μαζί με κάποιον άλλο συγκάτοικο, διότι μετά εκλεκτού, εκλεκτός εση. Πάντως οπωσδήποτε πρέπει ν' αποφύγεις ένα κακό συγκάτοικο.
ΙΓ. ΜΕΣΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΟΔΟΣ
Ό Στάρετς, γράφει ή Νεκταρία Κοντσέβιτς, με δίδαξε την μέση και βασιλική οδό· μ' αλλά λόγια, ν' αποφεύγω τίς ακρότητες σε όλα, ακόμη καί στα ασκητικά κατορθώματα.
ΙΔ. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Ό στάρετς Νεκτάριος έδινε πολύ μεγάλη σημασία στην σωματική εργασία. Μια πνευματική του θυγατέρα του εκμυστηρεύτηκε κάποτε πώς ήταν ανήσυχη για το μέλλον, δηλαδή δεν ήξερε τι να κάνει, όταν εκείνος θα πέθαινε.
Τότε της είπε: Να εργάζεσαι, να εργάζεσαι! Ή εργασία βοηθάει να φύγουν τα χρόνια, χωρίς να το καταλάβεις.
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου