ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ - ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
Εἶναι γραμμένο στήν Πατερική μας Γραμματεία ὅτι «Φῶς μέν μοναχοῖς Ἄγγελοι, φῶς δέ λαϊκοῖς μοναδική πολιτεία».85 Ὁ Ὀρθόδοξος Μοναχισμός, εἶναι θεσμός θεσύστατος. Ὡς ἀσκητικόν ἰδεώδες μέσα στήν Ἐκκλησία, ἔχοντας τήν ἀρχήν του στήν Καινή Διαθήκη, ἔκανε τήν ἐμφάνισή του ὅταν μετά την παύση τῶν μεγάλων διωγμῶν ἄρχισε νά εἰσέρχετα στήν ἐκκλησιατική ζωή τό πνεῦμα τῆς ἐκκοσμικεύσεως. Εἶναι ἕνας θεσμός ἐκκλησιαστικός μέ ἰδιότυπο τρόπο ζωῆς, τόν ἀσκητικό βίο, πού ἐνεργεῖται μέ τήν ψυχοσωματική ἀφιέρωση στόν Θεό. Ἡ ἀφιέρωση καί ἔνταξη στήν «Μοναχική πολιτεία», ἐπισημοποιεῖται μέ τήν λεγομένη «κουρά», τήν μοναχική χειροτονία, ἡ ὁποῖα τελεῖται σέ ἱερά Μονή, ὅπου ὁ Γέροντας ἀναλαμβάνει ὡς πνευματικός πατέρας τόν νεόκουρο μοναχό. Μέ τήν «κουρά», ἀλλάζει καί τό ὄνομα τοῦ ἀφιερωμένου στόν Κύριο, «καταργεῖται» πλέον τό βαπτιστικό καί δίδεται σ᾿ αὐτόν νέο ὄνομα, μοναχικό86. Ἀλλά μαζί μέ τό νέο ὄνομα ἀλλάζει καί ἡ ὅλη ζωή καί πολιτεία τοῦ μοναχοῦ, ἀφοῦ, ὡς γνωστόν, ἡ μοναχική βιοτή, συνιστᾶ ἀποταγή ὅλων τῶν κοσμικῶν, ἀποξένωση ἀπό ἐφήμερα καί ὑλικά, οἰκήματα, ἐμπόρια, περιουσιακά καί ἄλλα φιλόϋλα τοῦ ἐγκοσμίου βίου καί πλήρη παράδοση στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, διά Μετανοίας, συμμετοχῆς στή θεία Λατρεία καί εἰδικώτερα στή Θ. Εὐχαριστία, ἀσκήσεως καί προσευχῆς.
Ἡ ἀσκητική ζωή, ἀπαιτεῖ κυρίως τήν τήρηση καί ἐφαρμογή τῶν τριῶν μεγάλων μοναχικῶν ἀρετῶν, πού ἀποτελοῦν καί ὑποσχέσεις κατά τήν ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἀγγελικοῦ σχήματος, τῆς παρθενίας, τῆς ἀκτημοσύνης καί τῆς ὑπακοῆς. Ὁ Μοναχισμός βεβαίως κινεῖται στά ὅρια τῆς ὑπακοῆς στήν Ἐκκλησία, ὅπως ὁρίζουν οἱ σχετικοί ἱεροί Κανόνες87. Ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης, μεγάλος λειτουργιολόγος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ 15ου αἰῶνος, θεμελιώνει τόν Μοναχισμό στή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἀποστόλων καί αὐτό φαίνεται στό ἑξῆς παράθεμα, τό ὁποῖο παρουσιάζουμε ἀπό τά ἔργα του: «Διό καί εἴ τις ἀληθής ἐστι μοναχός, κατά Παῦλον, οὗτος καί ἐνταῦθα μέν Χριστόν ἀγαπᾶ, καί οὐδέν αὐτόν τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ χωρίσαι δύναται· καί ἐπιθυμεῖ ἀναλύσαι καί σύν Χριστῷ εἶναι. Καί τοῦτο διά τῶν ἔργων δείκνυσιν, ἐν ἐρήμοις καί ὄρεσι καί μοναῖς φυγαδεύων διά Χριστόν. Καί ἕν εἶναι σπεύδειν μετά Χριστοῦ ἵνα καί ἐν αὐτῷ Χριστός σύν Πατρί οἰκήσῃ καί Πνεύματι. Διό καί τόν τοῦ Χριστοῦ ὅλον ἐκμιμεῖται βίον καί ταπεινοῦται καί πτωχεύει καί ὑποτάσσεται καί οὐδενός φροντίζει τῶν ὧδε καί σταυροῦται τῷ βίῳ καί παρθενεύειν ἐπαγγέλεται καί ἀκτημονεῖν καί νηστείαις σχολάζειν καί προσευχαῖς καί δεήσεσι καί ἄχρι θανάτου τούτοις ἐμμένειν καί τοῖς τοιούτοις καί πάντα φέρει διά Χριστόν».88 Αὐτό εἶναι τό περιεχόμενο τῆς μοναχικῆς ἀφιερώσεως. Ὅμως ἡ αὐτοπαράδοση τοῦ ἀνθρώπου στόν Θεό καί ἡ περαιτέρω πορεία του στόν «ἄναντες» δρόμο τῆς ἀσκήσεως μέ σκοπό τήν θεία ἐνοίκηση καί μίμηση καί τήν ἐν Χιστῷ τελειοποίηση, γίνεται διά μέσου τοῦ εἰδικοῦ ἐκείνου προσώπου, τοῦ ἐντεταλμένου, πού ἐπέχει θέση διδασκάλου, μύστου καί πνευματικοῦ πατρός καί αὐτός εἶναι εἶναι ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς (ἤ τοῦ κελλίου), ὁ προεστώς, ἤ Γέροντας ὅπως συνηθίζεται νά λέγεται. Τό πρόσωπο τοῦ Γέροντος εἶναι πολύ σεβαστό στόν μοναχό, διότι εἶναι ὁ πνευματικός του πατέρας, αὐτός πού ἐγγυᾶται τήν σωτηρία του, αὐτός πού θα τόν μυήσει ἐν Πνεύματι στά ἄδυτα τῆς μοναχικῆς ζωῆς, αὐτός πού μεταφέρει σ᾿ αὐτόν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τήν ἁγιοπατερική Παράδοση καί ἐμπειρία τήν ὁποῖα καλεῖται νά βιώσει μέσα στά πλαίσια τῆς μοναχικῆς πολιτείας γιά νά σωθεῖ. Εἶναι διατυπωμένη ἀπό τούς Πατέρες ἡ γνώμη ὅτι ὁ προεστώς μιᾶς ἱερᾶς Μονῆς, ὁ Γέροντας, ἐπέχει γιά τούς μοναχούς – πνευματικά του τέκνα («ὑποτακτικούς» κατά τήν ἁγιορείτικη ὁρολογία) θέσιν Χριστοῦ, μεταφέροντας σ᾿ αὐτούς τό θέλημα τοῦ Κυρίου. Ὁ Μ. Βασίλειος, θά γράψει στά Ἀσκητικά του ὅτι ὁ προεστώς τῆς Μονῆς, «οὐδέν ἕτερον ἐστιν, ἤ ὁ τοῦ Σωτῆρος ἐπέχων πρόσωπον».89 Αὐτός ἐξομολογεῖ, ἀναδέχεται λογισμούς, καθοδηγεῖ πρός τήν «ἄνω πορείαν» τά πνευματικά του τέκνα, ἀναγεννᾶ διά τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Γνωρίζουμε βεβαίως, ὅτι πολλοί Γέροντες - καθηγούμενοι ἱερῶν Μονῶν, διακρίνονται καί ὡς πνευματικοί πατέρες και καθοδηγοί πολλῶν ἐν τῷ κόσμῳ ἀγωνιζομένων πιστῶν. Ἐδῶ θά σημειώσουμε ὅτι ἀπό τά παλαιά χρόνια, μέ τήν ἄνθηση τοῦ μοναχικοῦ βίου, προβάλλουν στήν Ἐκκλησία μεγάλες μορφές ἀσκητῶν Πατέρων – χαρισματοῦχων, Κοινοβιατῶν ἤ ἐρημιτῶν, ἐπονομαζομένων «Γερόντων» ἤ «ἀββάδων», οἱ ὁποίοι ἦσαν πνευματικοί πατέρες μέ τήν εὑρύτερη ἔννοια τοῦ ὅρου, μέ τήν χαρισματική, ὄχι τήν μυστηριακή καί συνδεόμενη μέ τήν ἱερωσύνη ὅπως ἰσχύει σήμερα. Αὐτοί οἱ παλαιοί Πατέρες, ὡς πεφωτισμένοι καί πνευματέμφοροι, καθοδηγοῦσαν τόν λαό, ἀναδέχονταν λογισμούς καί ἐξαγορεύσεις ἁμαρτημάτων τῶν ἀνθρώπων πού προσέρχονταν σ᾿ αὐτούς καί τούς μυοῦσαν ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ στήν θέωση καί τόν ἀγιασμό. Ἀξίζει ἐπίσης νά σημειωθεῖ ὅτι μέχρι σήμερα διασώζεται ἡ συνήθεια τοῦ νά εἶναι Γέροντες καί καθοδηγοί ἁπλοί μοναχοί, ὅπως τό βλέπουμε στό Ἅγιον Ὄρος (κυρίως σέ κελλιά ἤ Σκῆτες ὅπου ὁ προεστώς - Γέροντας εἶναι ἁπλός μοναχός χωρίς ἱερωσύνη), οἱ ὁποῖοι Γέροντες, ἀναδέχονται λογισμούς καί ἐξαγόρευση ἁμαρτιῶν, συμβουλεύουν, νουθετοῦν, εἰρηνεύουν, ἀλλά δέν δίδουν ἄφεση ἁμαρτιῶν, μυστηριακῶς. Ἡ ἄφεση στόν ἐξομολογούμενο, παρέχεται μέ τήν ἀνάγνωση τῆς λεγομένης «συγχωρητικῆς εὐχῆς» ἐπί τῆς κεφαλῆς τοῦ μετανοοῦντος, ἀπό ἱερέα – πνευματικό (ἐξομολόγο), κατά τήν ἰσχύουσα ἀπό αἰῶνες τάξη τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.
Στήν μοναχική τάξη, ὁ σύνδεσμος τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν πνευματικό του πατέρα εἶναι πολύ στενώτερος ἀπ᾿ αὐτόν πού ὑφίσταται μέ τούς λαϊκούς καί τούς πνευματικούς πατέρες στόν κόσμο. Γιά τόν μοναχό, ὁ Γέροντάς του εἶναι τά πάντα, μετά τόν Θεό! Εἶναι καί πατέρας καί μητέρα καί ἀδελφός καί φίλος, ἀφοῦ ἐγκαταλείποντας γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ τόν κόσμο, ἄφησε πίσω του γονεῖς, οἰκεῖους, φίλους καί γνωστούς. Κυρίως ὅμως, γιά τόν μοναχό, ὁ Γέροντας, εἶναι ὁ πνευματικός Μωϋσῆς, ὁ περάτης, αὐτός πού ἀναλαμβάνει νά τόν λυτρώσει ἀπό τήν «γῆ τῆς Αἰγύπτου», ἀπό τή σκλαβιά τῶν παθῶν, καί νά τόν ὁδηγήσει στή «γῆ τῆς ἐπαγγελίας», στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ (θεωρία/θεοπτία), τήν ὁποία θά βιώσει ἀπό ἐδῶ προγευστικῶς. Ὁ Γέροντας ἐγγυᾶται στόν ἀγωνιζόμενο καί πυκτεύοντα μοναχό τήν ἐλπίδα τῆς ἐσχατολογικῆς προγεύσεως, τήν ἀπόκτηση τῆς βεβαιότητος γιά τήν κατοχή τοῦ ἀρραβῶνος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Μέ αὐτό τό φρόνημα πορεύεται ὁ ὀρθόδοξος μοναχός, ἀγωνιζόμενος μέσα στά πλαίσια τῆς μοναχικῆς πολιτείας νά καταστεῖ «θεοφόρος, ναοφόρος, ἀγνοφόρος καί χριστοφόρος», κατά τήν ὡραία φρασεολογία τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου, τοῦ ὄντως Θεοφόρου. Ὅλα συντελοῦνται πρός τόν σκοπόν τῆς καθάρσεως καί τῆς θωρίας τοῦ Θεοῦ ἀπό τούς ἰδεώδης μοναχούς. Καί ὅπως ὀρθά ἔχει γραφεῖ, «ἄν ἡ κεκαθαρμένη ἐν Χριστῷ ψυχή, βιαιότερον ὠθεῖται ὑπό τῶν «ἀλαλήτων στεναγμῶν» της πρός τόν Ὄν ἐρᾷ Χριστόν, καθίσταται πρόδηλος ἡ ἀνάγκη τῆς καθάρσεως, ἵνα ἡ ψυχή δικαιώσῃ ὅ,τι ἀποτελεῖ τήν οὐσίαν τῆς νυμφεύσεως αὐτῆς μετά τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ».90 Ἔτσι, ὁ ὁδηγός σ᾿ αὐτήν τήν οὐρανοδρόμο πορεία, εἶναι ἄκρως ἀπαραίτητος καί αὐτό βλέπουμε νά λειτουργεῖ θεσμικά, κυρίως ὅμως οὐσιαστικά καί ἁγιαστικά, στά ὅρια τῆς ἀγγελοειδοῦς βιοτῆς τῶν μοναχῶν.
Σέ πολλές Μονές καί Σκῆτες (κυρίως σήμερα ἰσχύει στόν Ἅγιον Ὄρος), ὁ μοναχός κάθε βράδυ μεταβαίνει στό κελλί τοῦ Γέροντά του, προκειμένου νά τόν ἐνημερώσει καταλεπτῶς καί εἰλικρινῶς μέ τήν ἐξαγόρευση τῶν λογισμῶν καί μέ τήν συζήτηση, γιά τίς κατά Θεόν νίκες ἤ γιά τίς ἦττες καί πτώσεις του στόν πνευματικό πόλεμο κατά τοῦ διαβόλου, τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ του (τοῦ «παλαιοῦ ἀνθρώπου»), πού διεξάγονται μέσα στά πλαίσια ἑνός «τιτανίου» ἀσκητικοῦ ἀγῶνος, ἐν μέσῳ ὠδίνων καί ὀδυνῶν91. Καί ὁ Γέροντας καί ποιμήν, καλεῖται νά ὁδηγήσει ἀπλανῶς, νά διδάξει ἀληθῶς, νά θεραπεύσει ἐπιμελῶς τίς πληγές, νά μυήσει τό παιδί του στά «ὑπέρ νοῦν» μυστήρια, στά μυστικά καί ἄδυτα τῆς ἀγγελοειδοῦς φιλοσοφίας, νά βοηθήσει στήν πνευματική ἀνάβαση, νά παρηγορήσει φιλόστοργα, νά νουθετήσει εὔστοχα, νά παράσχει τροφή ζωτική ὡς πνευματικός σιτοδότης, νά ἐμπνεύσει, νά ἀναπαύσει καί μέ ἕνα λόγο νά ἐφαρμόσει τό Γραφικό: «τό ἀπολωλός ζητήσω καί τό πλανώμενον ἐπιστρέψω και το συντετριμμένον καταδήσω καί τό ἐκλεῖπον ἐνισχύσω».92 Ἔτσι λειτουργεῖ ἡ πνευματική πατρότητα στόν ὀρθόδοξο ἐκλησιαστικό Μοναχισμό. Κάθε παρέκκλιση, συνιστᾶ ἀλλοτρίωση ἀπό τήν πραγματική στοχοθεσία της.
Ὁ ἀληθινός καί γνήσιος κατά τήν Πατερική παράδοση Γέροντας, διαποιμαίνει κατά Χριστόν τό ποίμνιο πού τοῦ ἐνεπιστεύθη ἡ Ἐκκλησία (ἐν προκειμένῳ τούς μοναχούς πού ἐγκατέλειψαν τόν κόσμο τοπικῶς καί τροπικῶς καί ἀφιερώθηκαν στόν Θεό) καί τό καθοδηγεῖ «εἰς νομάς σωτηρίους». Δέν προβάλλει δικά του, ἰδιοτελῆ καί ἐμπαθῆ θελήματα στούς μοναχούς, οὔτε καπηλεύεται τήν ὑπακοή καί ἀφοσίωσή τους σ᾿ αὐτόν, οὔτε καταχρᾶται τήν ἐξάρτησή τους, οὔτε κυρίως καταπατεῖ τό γνωμικό θέλημά τους, ἀλλά προσπαθεῖ αὐτό τό θέλημα νά τό μετρέψει ἐν Χριστῷ σέ φυσικό θέλημα, σέ φιλόθεο, φιλάνθρωπο καί ἀνιδιοτελές, ὥστε νά λειτουργεῖ ὅπως λειτουργοῦσε τό θέλημα τοῦ ἀνθρώπου στόν Παράδεισο πρό τῆς πτώσεως, πού ἦταν ταυτισμένο μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ χαρισματικῶς,. Σέ κάποια βιβλία93 πού πραγματεύονται τήν ζωή ἐξαγιασμένων Γερόντων (ἐν προκειμένῳ Ἁγιορειτῶν) πού ἀνεδείχθησαν μεγάλοι πνευματικοί πατέρες καί καθοδηγητές, βλέπουμε αὐτήν τήν ἀνύστακτη φροντίδα καί ἐναγώνιο μέριμνά τους γιά τό πῶς θά «ἀναψύξουν» τίς ψυχές ὅσων (μοναχῶν καί λαϊκῶν) «καίγονται» ἀπό τόν φοβερό καύσωνα τῆς ἁμαρτίας. Ἡ ποιμαντική τους διακονία ἐξέρχεται καί ἐκτός τῆς περιοχῆς τους, ὅπως τό βλέπουμε ἀπό διηγήσεις ἀθωνικές πού ἀναφέρονται σέ καθηγουμένους μονῶν, Γέροντες Σκήτεων, ἀκόμη καί ἁπλούς μοναχούς οἱ ὁποῖοι ἔγιναν πατέρες πνευματικοί καί ἀναγέννησαν ἀνθρώπους χαρισματικά. Ἐντύπωση ζωηρή προξενεῖ ἡ ἀναφορά ἀπό τίς ἐκδόσεις πού φέρουν τόν τίτλο «Σύγχρονες Ἁγιορείτικες μορφές», μεταξύ ἄλλων, σέ ἕναν πολύ χαρισματικό Γέροντα τοῦ περασμένου αἰῶνος, τόν περιβήτο, χαρισματικό ἐξομολόγο τῆς Μικρᾶς ἁγίας Ἄννης, παπα - Σάββα τόν πνευματικό. Αὐτός ὁ εὐλογημένος καί χαρισματοῦχος Γέροντας, ἐκτός τῶν ἀμετρήτων ἐπισκέψεων, δεχόταν πληθώρα ἐπιστολῶν ἀπό ὅλο τόν κόσμο, ἀπό ἀνθρωπους πού ζητοῦσαν τήν θεοφώτιστη γνώμη του ἐπί ποικίλων ζητημάτων και λύση ἐπί τῶν προβλημάτων τους. Μέ τίς ἀπαντητικές ἐπιστολές καί τίς ἐξομολογήσεις κατά τήν παρουσία στό ταπεινό του ἡσυχαστήριο ἀνθρώπων πᾶσης τάξεως ἀπό τήν Ἑλλάδα καί τό ἐξωτερικό, ὁ οὐρανόφρων π. Σάββας ἀνέπαυε καί «δρόσιζε» ψυχές μέ τήν «Ἀερμώνιο δρόσο» τοῦ Ἀγίου Πνεύματος. Πραγματοποιοῦσε δε, τεχνάσματα ἀγάπης καί μετερχόταν ἐν διακρίσει διάφορες μεθόδους μέ σκοπό νά διευκολύνει καί νά καταστήσει ἄνετη τήν ἐξαγόρευση κάποιων ἐκ τῶν ἐξομολογουμένων πού εἶχαν βαρειά ἁμαρτήματα! Κατέβαινε καί αὐτός, μᾶλλον συγκατέβαινε ἀπό τό περίοπτο ὑψος του, στήν ἄβυσσο τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου, προκειμένου νά τόν ἀνασύρει καί νά τόν σώσει! Αὐτά ὅμως ἀπαιτοῦν μεγάλη διάκριση καί φωτισμό, πού διέθετε σέ ὑψηλό βαθμό ἐκεῖνος ὁ ὑμνητικός ἐρωδιός τοῦ Ἄθωνος, γι᾿ αὐτό καί μετερχόταν ἀφόβως πρός σωτηρία τῶν ἀνθρώπων αὐτές τίς τεχνικές. Σέ ἕναν ταλαιπωρημένο ἄνθρωπο πού τόν ἐπισκέφτηκε, κατηφής καί σφόδρα ἀπελπισμένος ἀπό πολλά καί βαρύτατα ἁμαρτήματα (καί μάλιστα κάποιος ἄλλος πνευματικός τόν εἶχε ἀποθαρρύνει καί ἦταν ἕτοιμος νά ὁδηγηθεῖ στήν αὐτοχειρία), ὁ π. Σάββας ἐνήργησε τό τέχνασμα λίαν ἐπιτυχῶς! Μόλις ἄρχισαν νά συζητοῦν γενικά, ὁ διακριτκός Γέροντας, προκειμένου νά τόν κάνει νά ξεθαρρέψει καί νά ἀνοιχτεῖ γιά νά θεραπευτεῖ, προσποιήθηκε κατά τή συζήτηση ὅτι πρίν πάει στό Ἅγιον Ὄρος, εἶχε διαπράξει ὡς λαϊκός μιά θανάσιμη ἁμαρτία! Μετά ἀπό λίγο, πάλι κατά τήν συζήτηση, ὁ Πνευματικός προσποιήθηκε ὅτι εἶχε πράξει ἄλλη ἐπίσης βαρύτατη ἁμαρτία. Ἔτσι, ὁ ἀπελπισμένος ἐξομολογούμενος, ἐλάμβανε σταδιακά θάρρος καί ὁμολογοῦσε ἐν ταπεινώσει τίς δικές του μεγάλες ἁμαρτίες καί πτώσεις, στό ἄκουσμα τῶν ὁποίων ὁ ἄριστος «τεχνίτης» Γέροντας ἀπαντοῦσε: «καί ἐγώ τήν ἔκανα αὐτή τήν ἁμαρτία, καί ἐγώ ἐκείνη, ἐπίσης καί τήν ἄλλη», κοκ.! Στό τέλος, ὁ ἔμπειρος καί διακριτικός ἐξομολόγος π. Σάββας, αὐτός ὁ ἱκανότατος πνευματικός δύτης τῆς ψυχῆς, κατόρθωσε τῇ θείᾳ Χάριτι νά σώσει ἐκεῖνον τόν ἀπελπισμένο, ὁ ὁποίος «πέταξε» ἀπό χαρά καί ἀνακούφιση, μετά καί ἀπό τήν συγχωρητική εὐχή τοῦ Πνευματικοῦ. Φεύγοντας δέ, μέ ἀνείπωτη χαρά καί ἀγαλλίαση ἀπό τό κελλί τοῦ χαρισματοῦχου θεραπευτοῦ, συνάντησε στό δρόμο πρός τήν παραλία τῆς Ἁγίας Ἄννης τόν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος τοῦ εἶχε συστήσει νά πάει στόν π. Σάββα καί μέ τά λόγια του, τοῦ προκάλεσε τόν γέλωτα, δικαίως. «Καλός πνευματικός, τοῦ λέει, πολύ καλός, πονετικός, σέ εὐχαριστῶ πού με ἔστειλες ἐκεῖ, ἀλλά ὁ… καημένος, ἔχει κάνει πιό πολλά ἀπό μένα»! Ὅταν ὅμως ἄκουσε ἀμέσως ὅτι ὀ π. Σάββας ὁ διάσημος Πνευματικός, ὄχι μόνο δέν διέπραξε ἐκεῖνες τίς φοβερές ἁμαρτίες πού τοῦ εἶχε ἀπαριθμήσει, ἀλλά ὅτι ζεῖ ἀπό μικρό παιδί ὡς ἐπίγειος ἄγγελος στό Ἅγιον Ὄρος, δόξασε τόν Θεό καί μακάρισε τόν ἅγιο ἐκεῖνο Γέροντα, πού ἔστω καί μέ μιά «καλή ἀπάτη» τόν ἔσωσε ἀπό τήν τυρρανία τοῦ διαβόλου καί τῶν παθῶν.94
Τό Ἅγιο Ὄρος, τό «περιβόλι τῆς Παναγίας» ὅπως συνηθίζεται νά λέγεται, αὐτό τό «ἐργαστήριον τῆς ἀρετῆς», ἔχει προσφέρει πολλά στήν Ἐκκλησία, μεταξύ ἄλλων καί στόν τομέα τῆς διεξαγωγῆς τοῦ μυστηρίου τῆς πνευματικῆς πατρότητας, τήν ὁποία μέ φόβο Θεοῦ διακονοῦν ἐπί τόσους αἰῶνες τόσοι πατέρες, ἡγούμενοι, ἱερομόναχοι, Πνευματικοί. Πλῆθος ἀνθρώπων πού ἐπισκέπτεται συχνά τό Ἅγιον Ὄρος, μέσα στίς πολλές ἐμπειρίες του, βιώνει τήν σημαντικότερη· τήν ὑπαρξιακή παράκληση (παρηγορία) μέσῳ τῆς ἔμπονης «κατάθεσης ψυχῆς»… Αἰσθάνεται κάθε ἐπισκέπτης, στά πλαίσια μιᾶς καθαρᾶς ἐξομολογήσεως, τόν γλυκασμόν τῆς ἀφέσεως, τήν ἐπιστροφή στόν Θεό, τόν ἔσωθεν ἀνακαινισμό, τήν ἐντός τῆς καρδίας του ἐνεργοῦσα «μυρίπνοον Χάριν τοῦ Πνεύματος» καί ἀπό ἐκεῖ προσέρχεται στό «Ποτήριον τῆς Ζωῆς», τή θεία Εὐχαριστία γιά νά γευθεῖ ὑπαρξιακῶς «ὅτι χρηστός ὁ Κύριος»…
Στόν ὀρθόδοξο Μοναχισμό, λοιπόν, πού ἔχει προσφέρει τόσα πολλά στήν Ἐκκλησία διά μέσου τῶν αἰώνων, ἀσκεῖται μέ τήν μεγαλύτερη, κατά κανόνα, ἐπιμέλεια καί εὐλάβεια ἡ λειτουργία τῆς πνευματικῆς πατρότητας, ἡ ὁποῖα καλῶς ἐνεργουμένη, ἀποδίδει ἀγλαούς καρπούς. Ἄλλωστε δέν λησμονοῦμε τή μεγάλη πραγματικότητα, ὅτι «ὁ Μοναχισμός τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, γέννημα τῶν πνευματικῶν ὠδίνων της, τῆς φύσεώς της, τοῦ πόνου, τῶν δακρύων, τῆς ἐπιγνώσεως τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά καί τῆς πίστεως καί τῆς ἐλπίδος καί τῆς φλογερᾶς ἐνεργείας τοῦ θείου ἔρωτος, πραγματοποιεῖ τάς ὑψίστας τῶν κατακτήσεων ἐν τῇ περιοχῇ τῆς θεολογίας καί βιοῖ τον χριστιανισμόν ἐν ὅλῳ αὐτοῦ τῷ βάθει καί τῇ εὐγενείᾳ».95
«ΠΟΙΜΑΙΝΕ ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ ΜΟΥ» (Ἰω. 21, 16).
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.
π. Νικηφόρου Νάσσου Ἱερομονάχου
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου